TC devletinin diplomatik  refleksleri tarihsel olarak sürekli “tampon olmak” arzusuna referans veriyor.Bunun varoluşsal bir arzu olduğunu söylemek mümkün.

Daha önce bir çok kez tekrar etmiştim. Türkiye’nin Batı emperyalizmi bakımından önemi, Batı’nın  Rusya’yı rakip bir güç olarak görmesinden itibaren artmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun ömrünün beklenenden uzun sürmüş olmasının en önemli nedeni de budur. Rusya Çarlığı’nın devrin hegemonik gücü olan Britanya  İmparatorluğunun dümen suyuna girmeye direnmesi yüzünden Osmanlı’nın kaçınılmaz sonu sürekli erteleniyordu.

Britanya İmparatorluğu, Osmanlı’nın ayakta kalması adına bir takım reformlar dayatıyor, böylece Osmanlı ekonomisini ve devlet bürokrasisini kontrolü altında tutabiliyordu. Tanzimat ve Islahat hareketlerini, yeni kapitülasyonları, idari ve askeri yapıdaki reformları, son devir Osmanlı savaşlarını bu gerçeğin ışığı altında okumak gerekir. Elbette, o zamanki idareciler, siyaset erbabı da, tıpkı bugünküler gibi, ” biz bu reformları kendimiz için yapıyoruz, bir dayatma söz konusu değil” diyorlardı.

Emperyalist bir bilimsel disiplin olarak jeo-politiğin 20.yy’ın hemen başında, Britanya’da, Britanya emperyalizmi adına, Avrasya’yı “pivot bölge” ilan ederek ortaya çıkmış olması, aslında Türkiye’nin Britanya karşısında elini güçlendiren bir gelişmeydi. İttihatçılar bunu kavrayamadılar (1). Yanlış ata oynadılar.

Kemalistler, Sovyet devrimi sayesinde, son savaşta düşman kamplarda yer aldıkları ve yenildikleri hegemonik Britanya devletine kafa tutarak, onu alt ederek hem yeni bir ulus devlet kurdular, hem de bu devletin meşruiyetini ona tescil ettirdiler. Yani, hem Britanya’yı yenerken hem de TC devletini ona onaylatırken Sovyet Rusya’yı kullandılar. Bu önemli bir diplomasi başarısıydı. Ancak özgün bir siyaset değildi. Değildi çünkü, Tanzimat’tan itibaren başlayan dönemin çok büyük bir kısmında Osmanlı devleti tarafından izlenmiş dış politik çizgiye, “tampon diplomasisi” ne,  geri dönülmesi anlamına geliyordu. Kemalistler, 2.Meşrutiyet devri parantezi dışında, uzun bir dönem boyunca izlenen Osmanlı dış siyasetine, ana hatlarıyla, geri döndüler. Rusya’yı düşmanlaştırıp, Batı emperyalizmi adına onun önünde tampon işlevi üstlenerek, emperyalist dünyayla ve siyasetle müttefik olmak. Ülkede burjuva TC düzeninin ancak bu işlev sayesinde sürdürülebilir olacağını düşünüyorlardı.

Vaktiyle, Osmanlı devleti de  Britanya’ya, “beni kollamazsan, Rusya aşağı iner, Balkanlar, Akdeniz kontrolünüzden çıkar, bu sayede elde edeceği jeo-stratejik avantajlar sayesinde, Avrupa’nın ve Asya’nın, tabii bu arada,  sömürge Hindistan’ın güvenliği tehlikeye düşer” diyordu. Yani düşmanlaştırdığı Rusya ile şantaj yapıyordu.  Aynı şantajı farklı bir hikayeyle Batı da Osmanlı devletine yapıyordu ama onun kaybedecek daha çok şeyi vardı. Osmanlı diplomasisi bunun farkındaydı. Korkuyordu, ancak himayesine girdiği büyük devletlerin daha çok korktuklarını görüyordu. Bu bakımdan, Hegel’deki uşak/efendi diyalektiğini çağrıştıran bir ilişkiden söz edilebilir.

Mesela 19.yy’daki Kırım sorununda,  bölge Balkan ve Akdeniz güzergahlarından birisi olarak görüldüğünden, ön almak adına, Osmanlı orada erken bir Dünya Savaşı’na sokuldu. Efendisinin gözüne girmek için can atan Osmanlı o savaş uğruna varını yoğunu seferber etti. Savaş bittiğinde Osmanlı maliyesi de sıfırı tüketerek havlu attı. Devletin Batılı büyük kapitalist devletlere bağımlılığı ve tabii uşaklık kapasitesi de adeta sınır tanımaz hale geldi.

Sovyet devrimi, daha ileride bunun bir Doğu Avrupa ve Asya devrimine dönüşmesi, Anglo-amerikan emperyalizminin paniğini arttırdı. TC devleti daha en başından emperyalist Batı’ya karşı Rusya kozunu kullanmaya başlamıştı. Bunun için “anti-emperyalizm” söylemini “anti-kapitalist” öğelerden temizledi. Cumhuriyet devrinde, sosyalistlerin orantısız bir terörle yok edilmeleri, bastırılmaları, Batı emperyalizmine iman tazelemek, güven vermek ve tabii onları panikletmek gibi işlevlere sahipti. Yeni cumhuriyet devleti, “İngilizci” son asır Osmanlı siyasetini, yani bu kez Sovyet  Rusya karşısında emperyalizm adına tampon rolünü sürdürmek istiyordu.

Sovyet Rusya ve komünizm çok daha erken bir zamanda, 20’li yılların ikinci yarısından itibaren düşmanlaştırıldı. Kapitalizmin ikinci büyük bunalımı bu anlayışın 30’ların sonlarından itibaren uygulanana göre, özellikle dış politika bağlamında, zorunlu olarak daha örtük bir şekilde yapılmasını gerektiriyordu. İçeride hız kesmek söz konusu değildi. Tersine, mesela, biri itirafçı, diğerleri dönek olan eski komünistlerin önemli bir ağırlığının olduğu, ülke kapitalizmini bunalım koşullarına adapte etme gayretindeki  “sol kemalist” Kadro girişimi dahi bastırılmıştı.

Burjuva cumhuriyet rejimi kendisini kanıtlamak adına  sola karşı orantısız terör uyguluyor, Reichtag Yangını mesabesinde, mesela 1938 Harp Okulu kumpası gibi, icraatların altına imzasını atıyordu. Görüyorsunuz,  kemalist ve islamcı uygulamalar arasında nasıl bir süreklilik var (2). Osmanlı devrindeki gibi, hem korkuyor, hem de himayesine girmek istediği emperyalist güçleri korkutmaya çalışıyordu. Düzenin solu ezmesinde bu ikisinin birlikte değerlendirilmesi gerekir.

Sovyet Rusya şantajı bu devlet çökene kadar devam etti. İlk soğuk savaşın sona ermesiyle birlikte ortada kalma riski karşısında, ABD emperyalizmine kayıtsız koşulsuz, tam bir teslimiyet  siyaseti izlendi.

Rusya’nın Putin devrinde yeniden doğrulması şantajcı Türk diplomasisi için bir fırsattı. Ancak kullanılamadığı görülüyor. Sovyetler Birliği’nin halen bir güç olduğu koşullarda, devletçi kapitalist, nispeten sosyal ama otoriter Türk devleti ulusalcıların kontrolündeydi. Son devir Osmanlı devleti gibi Rusya kartını kullanıyordu. Tabii bu kartı Batı’ya kızdığı zaman da kullanmaya çalışıyor, ancak hemen ipi çekiliyordu. En çok, veciz, “yeni bir dünya kurulur”  “one minute” ıyla mastürbasyon yapabiliyordu.

SSCB’den sonra devir teslim yapıldı. Ulusalcıların yedeği İslamcılar idareyi ele aldı. Dünya kapitalizminin geçirdiği dönüşümlere koşut olarak parasalcı, her şeyin özelleştirildiği, devletin hemen hiç bir sosyal işlevinin kalmadığı, dolayısıyla cumhuriyet rejimine ihtiyacın olmadığı otokratik bir rejimin kurulması yolunda, zaten önceden hazırlanmış temellere dayanılarak, büyük adımlar atıldı. Yeni-osmanlıcılık iddiasındaki islamcı AKP rejimi Osmanlı’dan intikal eden “Rusya şantajı” diplomasisini, Suriye’ye karşı izlediği politikayla terk etti. Daha doğrusu, Rusya’nın hamlesi planlarını bozdu.

Devleti ele geçirmiş yarı-lümpen niteliksiz kadroların maddi ve manevi ihtirasları, lümpenleşen işbirlikçi sermaye sınıfının aç gözlülüğünün saiki olduğu “cahil cesareti”, Suriye kriziyle ölümcül bir hesap hatası yaptı (Bu arada, İslamcılığın 1950’lerden itibaren, çeşitli kombinasyonlar içinde bu lumpenist eğilimin ideolojik ifadesi haline gelmiş olduğu gerçeğinin altını çizmek isterim. O yıllardan buraya, lumpenleşme ve islamlaşma iç içe bir yükseliş arz ediyor). Rejim, 2013 Haziran’ında Erdoğan-Öcalan gerici bağlaşmasıyla, “ipten alındı”. Haziran’ın yenilgisi ya da elde etmiş olduğu Pirus zaferi AKP’nin ve dayandığı sermaye sınıfının cahil cesaretini daha fazla teşvik etti. Zaten gayet mütevazi düzeyde bulunan devlet aklı tamamen kaybedildi.

Bu arada, Kırım, Rusya’ya geri döndü. Anglo-amerikanların Karadeniz ve Ukrayna düşleri söndü. Rusya, Suriye’ye yerleşti. Doğu Akdeniz’e ilk kez eli kuvvetli olarak  indi.

Peki Türkiye kesintilerle birlikte aşağı yukarı iki asırdan beri Batı emperyalizmine karşı kullanmakta olduğu Rusya kartını bu yeni koşullarda kullanmayı sürdürebilecek mi? Mevcut görünüme bakılırsa, TC devleti Suriye’deki hamleleriyle Dimyat’a pirince giderken elindeki bulgurdan da olmuştur.

Müdahaleden sonra Rusya’nın çok temkinli hareket etmesi, mümkün olduğu kadar uzlaşmalara kapısını açık tutan ama aynı zamanda askeri olarak Suriye’yi ve müttefiklerini tahkim etmeye yönelik kararlı bir siyaset izlemesi, Rusya’nın artık Doğu Akdeniz’i kolay kolay bırakmayacağı anlamına geliyor. Biraz ileride muhtemelen hızını arttırmak isteyecek Esad’ı da frenleyecektir.  İran, Irak, Suriye, Lübnan ve Ürdün’ün  Rusya ile işbirliğinin güçleneceğini öngörebiliriz. Hatta nasıl bir dönüşüme maruz kalırlarsa kalsınlar, hali hazırdaki petrol monarşileri de bu yeni duruma sırtlarını dönemeyecekler. Bu ülkelerin hemen hepsinin “petrol,doğal gaz” ve bunların taşınması gibi ortak çıkarları olduğunu unutmamak gerekir. Bu öngörünün gerçekleşmesi, Rusya’nın temkinli ama kararlı adımlarıyla mümkün olabilecektir.

Tamam, ama bu gerçekleşirse (Türkiye bunun gerçekleşmesi adına her şeyi yapmıştır, yapmaktadır. Türkiye’nin olası bir kara müdahalesi de, hiç şüphesiz, Rusya’nın işini kolaylaştıracaktır) Türkiye hangi ülkeye karşı, ne için, neyin tamponu olacaktır? Dahası, belki de tampon işlevi sayesinde almış olduklarını geri vermek zorunda kalacaktır. İslamcıların yönetiminde  iki yüz yıllık eski diplomasinin de sonunun gelmiş olduğu görülüyor.  Alla Turca modernleşmeyle başlamış olan söz konusu diplomasi, alla Turca “post-modernleşme” yle sanki tarih olmaktadır.

NOTLAR

1) Kemalistler, İttihatçılarla kıyaslandıklarında, siyasal olarak ne istediklerini, sınırlarını, hadlerini biliyorlardı. Bununla birlikte İttihatçılar, Kemalistlerle kıyaslandıklarında, entelektüel olarak onlardan daha donanımlı, daha global bir yapıya sahiptiler.

2) Ulusalcı kemalistler, Atatürk önderliğinde, Batı emperyalizmine ulusal egemen devlet yapısıyla, cumhuriyet rejimi altında entegre olmak istiyordu. Cumhuriyetin ilk üç yılında atılan demokratik adımlar, Türkiye halkları adına değerli kazanımlardır. Monarşinin, hilafetin tasfiyesi, laiklik, genel oy hakkı, hepsinin birden en somut ifadesi olan cumhuriyetin demokratik kazanımlar olduğu yadsınamaz.  Aşağı yukarı cumhuriyetin ilk on yılı boyunca bütün tutarsızlıklarına, kararsız davranışlarına ve sola karşı uygulanan alçakça teröre rağmen aydınlanmacı bir anlayış sürdürülmek istenmiştir. Kürt ulusal sorunu karşısındaki gerici, baskıcı tavır, düzenin içeride ve dışarıda gerici ittifaklar oluşturmasını ve onları tahkim etmesini teşvik etmiştir. İkinci Dünya Savaşı’nın yaklaşmakta olduğu, Türkiye’nin 1.D.Savaşı öncesinde İttihatçıların yaptıkları gibi, saf değiştirme hesapları yaptığı  yıllarda daha da  büyük, faşizan, karanlık bir gericilik hüküm sürmüştür.

Emperyalizm her zaman gireceği,  işbirliği yapacağı ülkelerde en gerici öğelere dayanır. Girdiği yerde kendisini tahkim etmesi, orada gericiliği tahkim etmesiyle koşutluk arz eder.

İslamcılarsa, daha modern siyasal oyuncular olarak zuhur ettikleri zamandan itibaren emperyalizme, cemaat düzenini esas alan monarşik hilafet rejimi altında entegre olmak istiyorlardı. Yani emperyalizme entegrasyon bakımından Ulusalcılar ve İslamcılar arasında bir niyet farkı yoktu. Sadece yol, araçlar, şekil konusunda farklılıkları vardı. Bu farklılıkların demokratik olanaklar bakımından önemsiz olduğu iddia edilemez. Elbette bu farklılıkların uluslararası bağlamla bağlantısı kurulmadan anlaşılması da olanaklı değildir. Bu ayrı bir konu. Ancak gerçek olan, farklı hareket noktalarına rağmen aynı yola çıkmış olduklarıdır. Yani bu bakımdan Vahdettin ve Atatürk farklı bir iş yapmamış oluyorlar.  Bu kazaen ortaya çıkmış bir durum değil. Kaçınılmaz bir zorunluluk olarak görülmek gerekir.

Geçerken örnek olsun, Çin’de devrimcilerin başarısını ve dolayısıyla Çin’in bugünkü konumunda bulunmasını sağlayan önemli bir faktör, burjuva-demokrat Sun Yat Sen’in devriminden sonra onun partisi olan Kuomintnag’ın 1924’ten itibaren (henüz güçlü olmamalarına rağmen)  komünistleri dışlamayıp, onlarla koalisyon kurması, onları meşru siyasal oyuncular olarak tanımış olmasıdır. Sonuç olarak bu deneyimden bugünkü kapitalistleşme koşullarında dahi işbirlikçilik, yani emperyalistlere vasallık çıkmadı.

İslamcılık ve Ulusalcılık, her ikisi de,  kapitalizmi, burjuva düzenini, emperyalizme uyrukluğu öngörür. Dolayısıyla işçi sınıfı sosyalistleri karşısında her zaman ittifak kurarlar. Bir araya gelirler.

Haziran günlerinden birinde, Şişli Cevahir’in önündeki otobüs durağının oturma yerlerinde, etraftaki banklarda yorgun halde uyurken, sabah 04:00 sularında bir jandarma tomasının püskürttüğü boyalı suyla sırılsıklam uyanıyoruz. Toma, iki yüz metrelik bir mesafe içinde ileri geri giderek uyuyanların, uykudan uyananların, kaçışanların üzerine su püskürtmeyi sürdürüyor. Araçtakilerin yüzünü göremiyoruz. Ancak bu işi oyun haline getirmiş olduklarını, yaptıkları işi bir eğlence gibi gördüklerini tahmin edebiliyoruz. Zaten Mecidiyeköy’de, yani bir kaç yüz metre ilerimizde jandarmanın yığınak yapmış olduğunu biliyoruz. Yakınlarında bulunan eylemcilere küfrediyorlar, saldırıyorlar. Tomayı kovaladıktan sonra bir çoğu birbirlerini tanımayan eylemciler olarak söyleşiyoruz.

Konu, eğer başarısız olursak neler olabileceğiyle ilgili tahminler, öngörüler. Söyleşenlerden birisi, “onu bunu bilmem, kaybedersek daha büyük bir gericilik gelecek, dost bildiklerimizin bir çoğu da toparlanan gerici güçlere katılacak, daha büyük baskılara maruz kalacağız” mealinde bir şey söylemişti. Hemen hemen hepimiz bu öngörüyü desteklemiştik.

Haziran ayaklanması yenilince bütün düzen güçleri hiç olmadığı kadar kenetlendiler. Ayaklanma onların arasındaki çelişkileri, çıkar çatışmalarını derinleştirmiş, dar politik gerilimleri arttırmış olsa da, düzene yönelik tehlike karşısında, beklendiği gibi,  bir araya geldiler. CHP,MHP,HDP, Vatan Partisi, Cemaat, TSK, Yargı, Medya ve tabii bu sermaye düzeninin dış bağlamları.

Rejimin elde ettiği Pirus zaferi,  bütün bileşenleriyle  daha da gericileşerek toparlanmasını sağladı. Sermayenin iktidar partisi muhalefeti kolonileştirdi, aynı dili kullanır oldular. Siyaset anlamında, daha önce olmadığı kadar, aynı hizaya geldiler. Gericilikte yarışa girdiler. Bugün Baykal’ın konuşmasını okurken bunları düşündüm.

Aslında Baykal bu konuşmasında siyasal kariyeri boyunca savunuculuğunu yaptığı “laik” TC devleti, kemalizm siyasetinin gen şifrelerini bizim için deşifre etti. Dün CHP’de oy almak adına Alevi yurttaşları sıkıntıya sokacak kadar sıkı Alevicilik yaparken, bugün “sünni Halep”in Alevi Esad’dan kurtarılması adına çağrı yapıyor. Bu refleksle Atatürk cumhuriyetçiliğinin bütün o “laik cumhuriyetçi”, “anti-emperyalist” demagojisini bir kez daha açık ediyor.

Sermaye düzeninin rejimi olarak “Atatürk cumhuriyeti” laiktir, ama bu,  paradoksal olarak, “sünni egemenliğini” esas alan bir laikliktir.   Etnik yapıları Cumhuriyet çatısı altında lafzen eşitler, ama bunu yine paradoksal olarak “Türk ırkı” nın eşitler arasında en eşit olacağı şekilde yapar.

Bugün Baykal, emperyalizmin saldırısı altında parçalanmak istenen “laik Suriye Cumhuriyeti” ne saldıran Türk ordusunun hem Kürtlere, hem Alevilere karşı “sünni Halep”i zaten en başından beri desteklediği, eğittiği, himaye ettiği cihatçı haydutlarla birlikte savunması gerektiğini söylüyor. Üyesi olduğu partinin başında Zaza ve Alevi olduğu iddia edilen bir figür var. O da TSK’nin Suriye’deki faaliyetlerini destekliyor. Zaten tezkere talepleri karşısındaki tavrı da biliniyor.

Öyleyse mesele, Alevicilik, Sünnicilik, Kürtçülük, Türkçülük çerçevesinde konulduğunda, AKP rejimine muhalif de olunsa, aslında ona hizmet edilmekte olduğunun görülmemesidir. Şimdi buna Kürt ulusalcılığı, Alevi mezhepçiliği çerçevesinde karşı çıktığınızda, karşınızda Türk ulusalcılığını, Sünni mezhepçiliğinin mevzilendiğini göreceksiniz. Birde bunu sol siyaset adına yaptığınızı iddia ettiğinizde, bu kez karşınızdakilerin reaksiyonunun solu da kat ettiğini göreceksiniz. Düzenin efendileri daha ne ister?

Kılıçdaroğlu dedim,  Zaza ve Alevi deniliyor, ancak hem içeride Kürtlere, Zazalara, Alevilere yapılan baskıları, uygulanan şiddeti onaylıyor, hem de emperyalizmin işgalini, TC devletinin Suriye’yi işgal hesaplarını, TSK’nın bu çerçevede Suriye’deki direnişçi güçlere saldırmasını savunuyor. Yani selefi cihatçıların Alevi ve Kürt katliamlarını olumluyor. Neden? Nedeni gayet anlaşılır, Kılıçdaroğlu bulunduğu makamın kendisine sınıf siyasetini, işbirlikçi sermaye sınıfının çıkarlarını izlemesi ve kollaması için verilmiş olduğunu biliyor. Orada kalabilmesi için bu görevi şaşmadan yerine getirmesi gerektiğinin bilincindedir. Aynı Baykal ve ötekiler gibi.

Peki Kürtler, Aleviler ulusal demokratik taleplerinde haklı değiller mi? Elbette haklılar, ancak mesele sadece haklı olmak değil, bu haklılık tek başına siyaseten bir şey ifade etmez. Siyaset araçlarla yapılır. İdeoloji, program, dil, ifade tarzı, taktikler, ittifaklar hep araçlardır. Mesele bunların doğru seçilmesinde ve doğru uygulanmasındadır. Siyasetin teoriden uygulama alanına taşınması ancak bu araçlarla olanaklı olabilir. Haklı bir talebinizin, taleplerinizin olması tek başına sizi meşrulaştırmak için yeterli olmayacaktır. Seçtiğiniz, kullandığınız araçlar önemlidir.

Bugün gelinen noktada,  ulusalcı, islamcı, liberal Kürt ve Türk siyasetlerinin (Bunların belli momentlerde ya da belli dönemlerde aralarında işbirliği olduğunu, ittifaklar oluşturduklarını biliyoruz) çökmüş oldukları açıktır. Yine bu noktada, Kürt ve Türk ulusal siyasetlerinin, onlara tutunan mezhepçi yaklaşımların  dış güçlerin hamlelerine ya da bu güçlerden gelebilecek olası katkılarla ilgili beklentilere göre hareket etmeye başladıklarını görüyoruz.Politika oluşturma inisiyatifleri ellerinden alınmıştır. Depolitize edilmişlerdir. Dahası bu kapasitelerini de yitirmişlerdir.

Öte yandan, dün Kürdistan’daki TSK operasyonlarına “vatan savaşı” diyenler, şimdi bu operasyonların Suriye içlerinde sürdürülmesini, Kürt ve Alevi direnişçileri hedef almasını, malum kemalist “almazsan verirsin” yayılmacı zihniyetinin, Atatürk cumhuriyetinin kurucu siyasal genlerindeki “Türkçü, sünni İslamcı” karakterin somut bir tezahürü olarak alkışlıyorlar. Artık  TC’nin “vatan savaşı” emperyalizme karşı siyasal kurtuluş mücadelesi veren laik Suriye Cumhuriyeti topraklarının içlerine doğru genişlemiştir. “Laik TC’nin teminatı TSK”, hilafetçi selefi cihatçılarla ittifak halinde meşru laik Suriye Cumhuriyeti’ni parçalamaya, işgal etmeye çalışmaktadır.

Doğarken laik Türkiye cumhuriyeti sancağı altında vaftiz edilmiş sermaye,  göçerken Osmanlı hilafet sancağına sarılmaktadır. Sermaye sınıfı için Cumhuriyet, laiklik, demokrasi, özgürlükler onun çıkarlarından, ihtiyaçlarından doğmuştu. Yani onlar sermaye sınıfının alametifarikası değildir. Dün ihtiyacı vardı, kullandı. Bugün ihtiyacı yok. Bir kenara attı. Dün cumhuriyete ihtiyacı olduğunu ilan etmişti. Bugün otokrasi istiyor.

Şimdi yapılması gereken hiç tereddüt etmeden   bütün bu ulusalcı, işbirlikçi yapıların dışında ve karşısında mevzilenmiş, devrimci sol siyaseti oluşturmaktır. Kurtuluşun başka yolu yoktur. Artık emperyalist sistem içinde, kapitalizm şartlarında ulusal egemenliği, laikliği, demokratik yapıları, tek kelimeyle, cumhuriyeti dahi savunmak, kurmak mümkün değildir. Bugün Baykal’ın konuşmasında bütün şifreleri açık edilen TC deneyimi bu gerçeğin anlaşılması bakımından, en azından,  karine oluşturmaktır.

AKP rejimi, uluslararası bağlantıları, dayanaklarıyla birlikte eski rejimin bağrında, onun olanakları kullanılarak yaratıldı. Emperyalizm eski soğuk savaş lehine sona erince dünya hakimiyeti veya “tarihin sonu” adına bir stratejiyi uygulamaya koydu. Uluslararası emperyalist finans sisteminin kayıtsız koşulsuz dünya hakimiyetini öngören bir stratejiydi bu.  Bunun için ulusal egemen devlet yapılarının tasfiyesini öngörülmekteydi.

Orta Doğu pilot uygulama bölgesi olarak seçilmişti. Bunun nedeni elbette bu coğrafyanın sahip olduğu enerji kaynakları ve bu kaynakların ABD egemenliğinin başlıca ekonomik aracı olan ABD dolarıyla olan yaşamsal bağlantısıydı. Orta Doğu, başta Çin gibi yükselen bir ekonomi olmak üzere, ABD’nin başlıca rakipleri olan Avrupa ve Japonya’nın enerji ihtiyaçlarını büyük ölçüde temin ettikleri  coğrafyadır. ABD bu bölgeyi kontrol ederek rakiplerini, olası rakiplerini de kontrol edebileceğinin hesapları yapıyordu. Halen de yapıyor.

Bunlar biliniyor. Uzatmayalım. ABD bu stratejinin gerçekleştirilmesi adına savaşı, iç savaşları, terör faaliyetlerini göze almış, hesaplamıştı. Bu doğrultuda kullanacağı araçlarını özellikle  70’li yılların sonlarından itibaren bariz bir şekilde dizayn etmeye başlamıştı. Daha doğrusu temposunu bu yıllardan itibaren hızlandırmaya başladı.

Yetmişli ve seksenli yıllarda Amerikan hegemonyasının sönmekte olduğuna  dair yapılmış ABD menşeli akademik çalışmaların bir çoğuna bakılırsa,  yeni bin yıla girmeden SSCB ve sosyalist blok çözülemezse, ABD hegemonyasının çözülmesinin kaçınılmazlığıyla ilgili iddiaların sıkça ortaya atıldığı görülür. Yine bu çalışmaların bir çoğunda, Amerika’nın ayakta kalabilmesi için parasalcı ekonomik modelin hakim kılınması ve dünya ekonomilerinin de buna koşut dönüşümler geçirmesinin zaruretinden söz edilir.

Tabii bu analizlerin bir çoğu emperyalist saldırı anlayışını meşrulaştırmaya yarayacak gerekçeler üretmek adına yapılıyordu. Böyle olsa da, ABD’nin 60’lı yılların ikinci yarısından itibaren ekonomik olarak zor koşullar içine girmiş olduğunu biliyoruz. 70’li yıllarda bu koşullar daha da ağırlaşmıştı. ABD sermaye çevreleri bunun SSCB’de olduğu gibi yapısal ekonomik bir sorun değil, sistemik bir sorun olduğunun farkındaydılar. ABD kapitalizmi, sürekli ve kaçınılmaz olarak birisinin ötekini davet ettiği sistemik stagnasyon/ finansallaşma kısır döngüsünden çıkamıyordu. Bunlar da biliniyor.

Zamana oynayan ABD, daha sosyalist blokun çözülmesi esnasında hamlelerini başlattı. Önce Irak, ve Almanya ve Fransa’nın fırsattan istifade etme girişimlerini bozmak adına, önceden  hesapta olduğunu pek söyleyemeyeceğimiz, Yugoslavya saldırısı başlatıldı.

Dünya koşulları, bu arada, Türkiye gibi araç olarak kullanılacak vasal devletlerin henüz ihtiyaca yanıt verecek şekilde dizayn edilmelerinin tamamlanamamış olması hamlelerin sürekliliğini kesintiye uğratmıştı. ABD’nin Orta Doğu bölgesindeki iki ana hedefi, tarihsel olarak bu bölgenin ele avuca sığmayan, dik başlı iki devleti, İran ve Suriye idi. İran’la savaştan sonra en zayıf halka haline gelmiş Irak sadece kolay bir girizgah ve sonrasında üs işlevi görecekti. Irak’ın her iki hedef ülkeye ve tabii NATO üyesi Türkiye’ye de komşu olduğunu dikkate alalım. O zaman Irak’ın bir özelliği de, müttefikleri olmayan, etrafıyla düşmanca ilişkilere sahip, içeride toplumsal dayanaklarını kaybetmiş bir ülke olmasıydı. Onun bu özelliği ABD’nin işini kolaylaştırmıştı.

Bugünkü Suriye operasyonu planlarının en geç 2001 yılında hazırlanmış olduğuna dair Amerikan medyasında çıkan yazılara internetten ulaşmak mümkündür. ABD’nin yanlışı, İran’ı ve Rusya’yı hafife alıp, Suriye’yi, Saddam Irak’ıyla aynı kefeye koyması oldu. Buna mukabil, Çin’i politik olarak gereğinden fazla ciddiye aldı. Çin’in dünya gücü olma veya hegemonik roller üstlenme potansiyeli olabilir ama vizyonu yoktur. Çin tarihsel olarak her zaman bir bölgesel güç merkezi haline gelmek ister. O kadar. Bu konuya  daha eski yazılarımda değinmiştim.

Bu noktada bir şey ilave etmek isterim. Türkiye ve Suriye arasındaki gerilim 1980 darbesi sonrasında başlamamıştır. İki ülke arasındaki gerilimin tarihi, emperyalistlerin 2.Savaş sonrası Suriye ile ilgili emellerinin de tarihidir aslında. Suriye’de sömürgelikten kurtuluştan sonra iktidarı alan anti-emperyalist, anti-siyonist, laik-milliyetçi güçler, Orta Doğu’ya kötü örnek oluyorlar, bölgedeki bütün anti-emperyalist, anti-siyonist milliyetçi,  hatta zaman zaman sosyalist hareketler için destek noktası işlevi görüyordu. Kısacası, Suriye 50’li yıllardan itibaren emperyalistler için,  tabii onların bölgedeki karakolu Türkiye için de, baş ağrısı anlamına geliyordu.

Yukarıda sözünü ettiğim emperyalist dizayn çerçevesinde AKP rejimi yaratıldı. Parti olarak AKP değil ama AKP rejimi  her zaman “eski rejim” in içindeydi. Bu bakımdan önü açıldı demek daha doğru olur. Bu rejim bir savaş aygıtı olabilecek şekilde dizayn edildi. Kısacası emperyalistlerin planladıkları savaş(lar)  ihtiyacından doğdu. Onu yükselten esas olarak bu ihtiyaç oldu. İşe ordudan başlanması bu bakımdan tesadüf değildir. Ordunun dizaynın meşrulaştırılmasında liberal ve dinci kesimlerin zaten hazırda bekleyen desteği kolayca alındı(1)

Erken bir “Türk baharı” olan Bayrak Mitingleri’nin istismarı  muhafazakar halk kesimlerinin sessiz galeyanına çanak tuttu. Bu mitinglere katılan halk ilericiydi, Cumhuriyet’in kazanımlarının elden gitmesinden kaygu duyuyordu. Yani katılanların kahir ekseriyeti samimiydiler ama organizatörlerin, istismarcıların başka hesapları vardı. Kullanıldılar. Sonraki “Ergenekon” ve “Balyoz”un ilk habercisi olan danışıklı “e-muhtıra” tam da seçim öncesinde devreye sokuldu. Böylece AKP rejiminin önü tamamen açılmış oldu.

Geçerken şunu hatırlatmak isterim, Haziran ayaklanmasıyla bu Bayrak Mitingleri arasında kitlesel talepler, katılan öznelerin kompozisyonu anlamında bir süreklilik olduğu yadsınamaz. Haziran’da, öncekinde eksik olan, sosyalist siyaset, sol talepler, sol militanlık sokaklara hakim oldu. O malum organizatörlere, istismarcılara bu kez ekmek çıkmadı. Sol siyaset tarihinin hiç bir döneminde olmadığı kadar kitlesel bir meşruiyet kazandı. Üstelik de yaklaşık 40 gün hemen hemen ülke çapında sokaklarda döğüşerek. Üstelik de bir önderlikten mahrum olarak. Bir süre sonra halk sınıflarının daha önceki devrimci mücadeleleri gibi bunun da boşuna olmadığını, boşa gitmemiş olduğunu idrak edeceğiz.

Evet ne diyordum, AKP rejimi savaş ihtiyacından, emperyalist savaş şartlarında, isterseniz, onun öngününde oluşturuldu. Böyle olunca kaderi de şu ya da bu ölçüde (Suriye’de boyunu da aşan şekilde) dahil edildiği bu savaşların kaderine bağlı olacaktı. “Savaşla gelmişti, savaşla gidecektir” demek de mümkündür.

Bugün Türkiye devleti, Suriye’deki savaşın yitirilme sürecine girmiş olmasıyla birlikte panik halindedir(2). Savaşın emperyalist blok aleyhine sonuçlaması demek TC devletinin AKP rejimi altında çökmesi anlamına gelecektir. Elinde devleti çökertmiş bir rejim ve onun oyuncularının ağır bir bedel ödeyecekleri açıktır.

Yani AKP rejimi muhtemelen bir iç ve/veya dış savaşla tarih olacaktır. İşte tam da bu olasılık proletarya devrimcileri için eşsiz fırsatlar sunuyor. Eğer bu savaşı lehimize çeviremezsek, altın bir fırsatı kullanamamış olacağız. Bu durumda “vuslat”  herhalde epey bir süre için  ötelenmiş olacaktır. Eğer bir proletarya devrimiyle iktidarı alamazsak, bize kapitalist emperyalizmin atına koşulmuş başka bir “TC devleti” kakalayacaklar. Yani azap devam edecek.  Hazırlanmak, en önce bu hazırlığı örgütleyecek yüksek siyasal akla ve cevvaliliyete sahip bir çelik çekirdeği oluşturmak lazım. Kavga şiddetlenmeden, sokaklara çıkılmadan saflar kalabalıklaşıp, sıklaşmaz. Zaman daralıyor.

NOTLAR

1) Daha önce de yazmıştım, (kendilerini “demokratik sosyalist”, “radikal demokrat”, “liberal anarşist” olarak sunan versiyonlarıyla) liberaller ve  (kendilerini kemalist veya orducu sosyalist olarak tanımlayan versiyonlarıyla) ulusalcıların ordu hakkındaki görüşleri, ordunun kapitalist devlet aygıtı içindeki konumuyla ilgili olarak benzer bir akıl yürütme tarzından çıkıyor. Liberal taraf, ordunun devletteki işlevini olumsuzlarken, o devletin kapitalist, burjuva karakterine laf etmiyor. Orduyu eleştirirken, onun içinde yer aldığı, savunduğu düzeni savunuyor. O sınıflı düzenin eşitsiz, sömürgen, baskıcı karakterini “özgürlükçü demokrasi” kavramı altında gizliyor. Öte yandan ulusalcılar, en radikal versiyonlarıyla düzeni eleştirdiklerinde bile orduya toz kondurmuyorlar, onu aksaklıkların giderilmesinde motor rolü üstlenecek özne olarak sunuyorlar. “Cumhuriyet” kavramı altında gizlemeye çalıştıkları aynı düzenin teminatı, koruyucusu olarak görüyorlar. Kapitalist devletin bekasını her şeyin üzerinde tutuyorlar. Onlara göre, düzenin olumsuz, yanlış tarafları vardır, ama o düzenin üzerinde bir kurum olarak ordu her zaman temizdir ve “halkın” çıkarlarından yanadır. Yani ordu “halkın” ordusudur. Zaman zaman kötü yola düşürülmesi içindeki kimi “kötü paşa hazretleri” nin marifetidir. Her iki taraf da orduyu kerameti kendinden menkul, toplumsal sınıflardan, sınıfsal bir aygıt olan devletten bağımsız, her şeyin üzerinde durma kabiliyetine sahip bir kurum olarak görüyorlar. Eleştirilerini böyle bir bakıştan hareketle yapıyorlar. Bu arada, söz konusu iki yaklaşımla, yöntemle, Tanzimat’ın liberal ve ulusalcı iki kanadının akıl yürütme tarzları arasında tarihsel bir süreklilik olduğunu tespit etmek gerekir.

2) Bu yazıdan sonra 2 Şubat’ta internet haber sitelerinde bir haber vardı. Cenevre görüşmeleri ertelenmiş. S.Arabistan’a,  tam bu görüşmelerin başladığı sırada Türkiye’den, aralarında başbakan ve karargah üniformasıyla genelkurmay başkanının da katıldığı bir ziyaret yapıldı. S.Arabistan ve Türkiye, Cenevre’de yenilgi ve çöküşlerinin ilan edileceğini biliyorlar. Aynı sahada olduğu gibi, diplomasi de direniyorlar. Neden ordunun başındaki kişi savaş kıyafetleriyle söz konusu ziyarete dahil olmuştur? Artık TSK’nin cihatçıların müttefiki olarak sürdürdüğü bu savaşın NATO’nun savaşı olduğunu da, eğer NATO, ABD, Avrupa ülkelerinin  açıklamalarına bakacak olursak, söylemek şu aşamada zordur. Veyahut bu savaşın giderek daha fazla S.Arabistan, Türkiye ve Katar’ın savaşı olmaya meylettiğini görmek gerekiyor. Bu ülkelerin Suriye sorunu etrafındaki faaliyetleri bir çok NATO üyesi ülkeyi ve NATO müttefikini de rahatsız ediyor. Dahası kaygulandırıyor.

Şimdi, günümüzün olayları ve geçmişin olayları arasında benzerlikler kurmak elbette tek başına bir şey ifade etmez. Bir analiz değeri de taşımaz. Gelgelelim, benzerliklere işaret etmek bugünün analizi bakımından zihin açıcı olabilir. Elbette tarihte hiç bir olay aynı şekilde tekrar etmez. Dolayısıyla aynı etkileri ve sonuçları yaratamaz. Benzerlik, aynılık değildir. Genelkurmay başkanının bu ziyareti Demokrat Parti devrinde, “Suriye krizi” etrafında, o zamanki genelkurmay başkanının  NATO ve SSCB arasındaki antlaşmaya rağmen hükümeti adına gösterdiği direnişi veya çırpınışı çağrıştırıyor. O zamanki paşa, hükümetinin talimatıyla İsrail’e gitmiş, Suriye’ye birlikte saldırma planına destek aramıştı.

Rusya’nın Erdoğan ve ailesi hakkındaki son ifşaatları bilinen şeylerin kanıtlarıyla bir kez daha dillendirilmesi anlamı taşıyor. Bu tür ifşaatların, Rusya ve Suriye devletinin ülkedeki kontrolünün artmasına koşut olarak  devam edeceği de tahmin edilmelidir.

Bu işleri elbette Erdoğan tek başına planlayıp yapmadı. Özellikle IŞİD’e karşı kurulduğu iddia edilen “koalisyon güçleri” nin aslında işgal ettiği alanlarda IŞİD’in daha iyi, daha rahat çalışması için faaliyet göstermiş olduğu biliniyor.  Bu koalisyonun başında ABD ve onun neo-con generali John Allen vardı.

Söz konusu koalisyonun ilk hedefi IŞİD’in işgal ettiği alanlarda bir devlet kurması, bu devletin sürdürülebilirliği açısından gerekli ekonomik gelire sahip olmasıydı. Rusya, IŞİD’in sadece çaldığı ham petrolden günlük kazancının 3 milyon dolar civarında olduğunu açıkladı. Varili 20 dolar veya altında satılan petrole talep sürekli artıyordu (Bugün özellikle Türkiye’nin güney ve güneydoğusundaki kentlerde  bu petrolün piyasada arz edilen edilen ürünün çok büyük bir kısmını  kapsamakta olduğu medya organlarında yer alıyor). Bu meblağ küçük bir devletin kendi kendisini çevirebilmesini sağlayabilir. Bu ekonomik koşullar ABD’nin başını çektiği koalisyon güçlerinin bölgede aktif hale gelmesiyle yaratılmıştır. Bu ekonomi o zaman organize edilmiştir. Erdoğan ailesi bu “iş fırsatı” nı iyi değerlendirmiştir. Ailenin ekonomik yatırımları için artık enerji sektörüne daha fazla ağırlık vereceği damadın Enerji Bakanı yapılmasından da anlaşılmaktadır.

Tabii sadece ham petrol kaçırılmıyor.  İşin IŞİD’e verilen tıbbi hizmetler kısmı var. Sonra, tarihi eser kaçakçılığı da Türkiye üzerinden yapılıyor. O ticaretin de ABD’nin ve hükümetin bilgisi dahilinde yapılmakta olduğundan kuşku duymamak gerekiyor. Daha önemlisi, Afganistan’dan çıkartılan uyuşturucunun Avrupa pazarına yine Türkiye üzerinden taşınmakta olmasıdır. Bugün Avrupa’da tüketilen uyuşturucunun en az yüzde 80’i Afgan menşelidir. Afganistan, Taliban ve ABD’nin birlikte kontrol ettikleri bir ülke. Taliban’ın en önemli gelir kaynağının uyuşturucu olduğu biliniyor. Öyle anlaşılıyor ki, ABD de belli bölgesel operasyonlarını bu uyuşturucu geliriyle finanse ediyor.

Kısacası, emperyalistler ve vasalları pislik içinde debeleniyorlar. Saddam’ın nükleer silaha sahip olduğu, Esad’ın kimyasal silah kullandığı yalanları dünyanın her yerinde emperyalist medyanın çabalarıyla alıcı bulurken, Rusya’nın son kanıtlı açıklamaları emperyalist medyada yankı bulmuyor. Üstelik Rusya’nın bu açıklamalarını ne kadar ciddi, organize bir şekilde yaptığını da izledik. Bu ciddiyet bize Rusya’nın enformatik mücadelenin önemini kavramış olduğunu gösteriyor. ABD ve müttefiklerinin de bundan böyle iddialarını benzer şekilde kanıtlamaları gerekecek. Öyle, “ben diyorsam, doğrudur” yaklaşımı artık inandırıcı olmayacaktır.

Rusya biraz daha deşse, ABD ve diğer müttefiklerin bölgede yaptıkları bütün pislikleri açığa çıkartabilir. Ancak şu sıralarda bunu yapmak istemediği anlaşılıyor. Aksi halde, aradaki köprüler zamansız atılmış olacak. Bu sadece dar anlamda askeri, politik bir oyun değil, ekonomi-politik bir oyun. Böyle görmek lazım. Rusya’nın şu sıralarda yapacağı daha kapsamlı ifşaatlar, onun  göğüslenmesi zor saldırılara maruz kalmasına neden olabilir.

Rusya sahadaki en kararlı rakip, en fazla ayak altında dolaşan ülke olarak Türkiye’nin aynı zamanda en kırılgan ülke olduğunu da görüyor. Şimdilik ona yükleniyor. Daha da yüklenecektir. Ta ki Türkiye kendisini pek fazla rahatsız etmeyecek, büyük yangın riskini körüklemeyecek bir anlayışa sahip olana kadar. Peki Türkiye bunu başarabilir mi? Hayli zor.

Bu gidiş devam ederse,  Erdoğan’ın emperyalistler tarafından gözden çıkarılması da gündeme gelebilir. En azından pasifize edilebilir. Hatta Ankara’da bazı çevrelerde şimdiden olası bir Saray darbesinin planları hazırlanmış dahi olabilir. Mesela, diyelim ki, mevcut Savunma Bakanı’nın başbakan olarak atanması senaryoları yapılıyor olabilir. Ancak bunun için Rusya ve ABD’nin Suriye’nin geleceği konusunda belli bir uzlaşma noktasına yakınlaşmalarına ihtiyaç duyulabilir. Bilemiyoruz tabii. Ancak bütün bu senaryoların, girişimlerin Türkiye’nin emperyalistlere daha iyi hizmet etmesi adına yapılmakta olduğu açıktır.

Tayyip’in böyle bir saray darbesiyle gitmiş olması, ülkedeki ve ülkenin etrafındaki gerilimi azaltabilir, ancak devrimci solun meşruiyet alanını daraltmak gibi bir sonucu da olabilir. Tayyip’in gidişi elbette manipüle edilecektir. Demokratik illüzyon yaratmak adına kullanılacaktır. Muhalif kitllelerin gazı alınmış olacaktır. Bunun için şimdiden devrimci solun, Tayyip’in gitmesiyle sorunun çözülmüş olmayacağına dair kitleleri uyanık tutmaya çalışması, uyarması zorunludur. Böyle bir uyarı, kitlenin içinde, onun bulunduğu yerlerde örgütlenmeden, mevzi kazanmadan  etkili olarak yapılamaz. Öncü, kitlenin kendi kapısını çalmasını beklemez; o kitlenin kapısını çalar. O kadar ki, kapıdan kovulsa, bacadan girmeye çalışır.

Bu arada, Rusya’nın açıklamalarından sonra ABD’den ilk tepki sözde IŞİD karşıtı koalisyon çerçevesinde sahada görev almış John Allen emrindeki subaylardan geldi. Tabii ki reddedeceklerdi. Erdoğan ve IŞİD’e bu iş olanaklarını onlar yarattılar. Birlikte çalıştılar. Ancak bu tür tepkiler doğrudan ABD yönetiminin gerçek düşüncesini dile getirmiyor olabilir. Dahası, ABD yönetimi önümüzdeki günlerde Rusya’nın Türkiye üzerinden kendisini daha da zor durumda bırakabileceğini tahmin ediyordur.

Bir başka konu, son günlerde düşürülen Rusya uçağıyla ilgili olarak medya organlarında yer alan yeni iddialardır. Buna göre, Türkiye’nin Rus uçağını düşürmesinin önceden planlanmış bir senaryoya göre gerçekleştirilmiş olduğu söyleniyor. Böyle bir senaryonun Türk genelkurmayının emir-komuta zinciri içinde bağlı olduğu NATO’nun bilgisi olmadan yapılamayacağı belirtiliyor. Bilindiği gibi, NATO hiyerarşisine tabi Türk hava kuvvetleri komutanlığı, İspanya’daki NATO Havva Kuvvetleri karargahına bağlıdır. Faaliyetleriyle ilgili olarak İspanya’daki komutanlığın bilgisi olması icap eder. Hatta Yunan uçaklarıyla sürekli yaşanan “it dalaşı” ndan, hava sahası ihlallerinden çatışma çıkmaması bu İspanya’daki komutanlığın devrede bulunmasıyla izah edilmektedir.

Bir de, bir CIA, MİT prodüksiyonu olduğu kolayca tahmin edilebilecek “Fuat Avni” kanalıyla bu olayın önceden haber verilmiş olduğu medyada yer almıştı. Eğer doğruysa, buradan “Fuat Avni” nin, sadece Tayyip’e sopa göstermekle kalmayıp, ABD’nin öteki dost ve düşmanlarına da “mesajlar” verdiği sonucu çıkartılabilir.

Başka bir iddia, uçağın vurulmasıyla ilgili olarak, Rus uçağının Türk hava sahasını 17 saniye kadar ihlal etmiş olmasının yanı sıra onu düşüren Türk F-16’larının da Suriye hava sahasını 42 saniye kadar ihlal etmiş olduğudur. Hatta Türk hükümetinin Rusya ve Suriye tarafından böyle bir iddianın karşısına konulması olasılığını hesap ederek, Öcalan’ın Suriye’den çıkartılmasından sonra “su” karşılığında, Hafız Esad yönetiminden Türkiye’nin Suriye içlerine 8 km kadar “sıcak takip” yapabileceğine dair alınan şifahi izni dayanak yapmayı düşündüğü dillendiriliyor.

Suriye ile yapılmış söz konusu şifahi antlaşma o zamana aitti. Bugün koşullar değişmiştir. İki ülke birbirleriyle resmen ilan edilmemiş bir savaş içindedirler. Bu şartlarda “sıcak takip” falan olmaz. Dolayısıyla Türk uçaklarının yaptıkları da ihlaldir.

Ankara’nın Suriye sorunu etrafında yapmış olduğu bütün senaryolar sahada çökmüştür. En son Suriye’nin kuzeyinde Suriye Kürtlerini  kullanarak Türkiye’ye bağlı bir “Barzanistan” yaratma planları yapılmış, buna göre Kürt sorunun aşılması adına Türkiye’den milyonlarca Kürdün bu yeni kurulması tasarlanan ülkeye gönderilmesi düşünülmüştür. Hatta bazıları mülteci Arapların gönderilen Kürt nüfusun yerine yerleştirileceği iddiasını dahi seslendirebilmektedirler.  Eğer doğruysa, gayet uçuk senaryolar bunlar. Böyle senaryoların peşinden koşmak için ahmak olmak lazım.

Ha, bu arada aklıma gelmişken, bir şey daha söyleyeyim. Tayyip’in bu “MİT TIR’ları” meselesine bu kadar önem vermesi, aslında çok korktuğu içindir. Yeni bir “17 Aralık” operasyonuna olanak tanımak istemiyor. Tutuklanmak istemiyor. MİT tırlarına operasyon yapanların Cemaat’in savcı ve askerleri olduğu açıktır. Nitekim, tutuklanan generalin Cemaat’e yakınlığı medyada yer alıyor. Zaten böyle bir operasyonu yapabilecek bağımsız devlet güçleri de mevcut değildi. Bugün de yok. Tayyip’in bu kadar ısrarcı olması bu bakımdan anlaşılabiliyor. Cumhuriyet Gazetesi de, yeni koşulların “Taraf” ı gibi bir rol üstlendi. Onun vaktiyle oynadığına benzer bir rolü yerine getirebilmesi için yeniden dizayn edildi. Sadece yargısıyla, polisiyle, askeriyesiyle değil, medyasıyla da devlet bölünmüş durumda. Malum, bazısı Tayyipçi diğerleri Cemaatçi. Her ikisinin içinde sol ya da muhalif geçinen medya kuruluşları da var.

Bitirmeden önce, bakınız emperyalistler Rusya’ya Gürcistan’da bir hamle yaptılar, Gürcistan kaybetti. Rusya mevzi kazandı. Sonra emperyalistler Ukrayna’da başka bir hamle yaptılar, Kırım (“Karadeniz” olarak okumak gerekir) ve Doğu Ukrayna gitti. Rusya mevzi kazandı. Emperyalistler bu kez Suriye’ye çullandılar, sonuç olarak, Suriye’yi Rusya’ya bıraktılar. İsterseniz, Doğu Akdeniz’in Rus gölü olacağı şartları yarattılar. Şimdi NATO gemileri, NATO takviyesi göndermek ne işe yarayacak? Rusya’nın kendisine yeni olası alanlar açmasını önlemek istiyorlar. Bence atı alan Üsküdar’ı geçti.

Yukarıda Karadeniz, aşağıda Akdeniz’in doğusu, İran, Irak…Ve arada sıkışan Türkiye.Türkiye bu dar alanda manevra yapamaz. Bu koşullarda, emperyalistlerden daha fazla himaye isteyeceği, bunun karşılığında daha fazla ateşe itileceği, bu arada,  içeride  muhaliflere karşı daha da sertleşeceği tahmin edilebilir.  Sürdürülmesi güç bir durum.

Şimdi, Suriye meselesi, daha önce de bir kaç kez belirtmiş olduğum gibi, bir dünya savaşı çıkartabilecek potansiyele sahip olsa da, halen sahadaki büyük oyuncular için ileri ve geri hareket etme, manevra yapabilme olanaklarını da sunuyor. Nitekim, son gelişmeler, İran ve Rusya ile antlaşmalar bunu gösteriyor. Burada NATO emperyalizmi adına bu esnekliğe zarar verebilecek en önemli müttefik ülke Türkiye. Buna daha ne kadar müsamaha gösterilir bilemeyiz. Ancak Menderes’e de bu yüzden müsamaha edememiş olduklarını tekrar hatırlatmakta fayda var.

Dünya savaşını reel olarak üretebilecek en kritik coğrafya Ukrayna coğrafyasıdır. Daha doğrusu, Ukrayna’nın doğusu Rusya’nın kırmızı çizgisidir. Rusya, NATO’nun burada konuşlanmasına izin veremez.

Bu noktada, Almanya’nın davranışı önem taşıyacaktır. Yani bir dünya savaşının olup olmayacağına, olduğu takdirde hangi saflaşmalar halinde cereyan edeceğini Almanya’nın kararı belirleyecektir. Bu bakımdan, diplomatik bağlamda, bir kez daha Almanya ve Rusya ilişkileri en kritik konu olarak görülmelidir. Rusya’nın Doğu Akdeniz’de mevzi kazanmış olması, böyle bir ilişki adına,  Almanya’nın daha serbest hareket etmesini sağlayabilir mi, göreceğiz. Bugün Anglo-Amerikan emperyalizminin Rusya’dan daha fazla odaklanmış olduğu ülke (herhalde) Almanya’dır.

Alman sermaye sınıfı içinde, SSCB’nin çözülmesi sonrasında, “Almanya’nın  birliği” konusuna daha ihtiyatlı ve mesafeli yaklaşan çevrelerin bu tavrı şimdi daha iyi anlaşılabiliyor. Daha önceki bazı yazılarımda bu konuya değinmiştim. İleride bu tartışmayı biraz daha geliştirmeyi umduğum bir yazı yazmayı planlıyorum.

“Somut durumun somut analizi” dediğimiz şey, basitçe, genel manzarayı resmetmek anlamına gelmiyor. Mevcut koşullar içinde siyasal hareket alanının kavranmasına, eldeki araçlarla ilişkisinin kurulmasına referans veriyor. Elbette bu manada, siyasal pratik bir faaliyettir.

Son genel seçimlerin ilk sonuçları alındığında “milli irade”ye tekabül eden seçmenlerin yarısının. AKP ve Tayyip Erdoğan’ı büyük bir güçle ve hızla duvara doğru ittiğini, hareket alanını sanılanın aksine iyice daralttığını söylemiştim. Yani başka bir ifadeyle bu iktidar için geri sayımı hızlandırdığını belirtmiştim.

AKP son 3 yıldır aslında uzatmaları oynuyordu.  Dahil olduğu emperyalist sistemin işgalci gündeminde kendisi için biçilen roller, daha doğrusu, neo-liberal entegrasyon koşullarının temin ettiği, ama hiç bir şekilde sonsuz, sınırsız olmayan araçlarla, emperyalistlerin onun için belirledikleri siyasal hareket alanı içinde ömrünü uzatabildi. Tabii biliyoruz ki, siyasal hareket alanı global bağlantıları içinde ekonomi-politik bir içeriğe sahiptir.

İktidar olmak, siyasal alan açmak, siyasal çerçeveyi belirlemek, yeniden çizmek, en azından bu manada etkili olmak demektir. AKP’nin bunu yapabilme kapasitesi yok mertebesindedir. Tabii AKP deyince, onun içeride, ilan edilmemiş olması anlamında, örtük bir koalisyon halinde bulunduğunu, CHP,MHP,Kürt siyaseti ile siyasal kader birliği içinde olduğunu da tespit etmek gerekiyor. Öyle ki, AKP’nin düşmesi, bu koalisyon durumunun da son bulması anlamına gelecektir. AKP, bu iktidarını hareket kapasitesinin nispeten yüksek olduğu bir zamanda yarattı. Söz konusu üç temel bileşenini iktidarına dayanak haline getirdi. Yani onların siyasal davranışları üzerinde etki yaratarak kendisine tabi kıldı.

Değişen konjonktürler içinde AKP iktidarının politika yapma kapasitesi sürekli olarak azaldı, kontrolündeki  araçları hızla yitirmeye başladı. Bugün görüyoruz, bir kısmı kontrolünden çıktı. AKP, alanı daraldıkça,  kaldırabileceğinden fazla iktidar istedi. Oysa bunun  reel dayanakları bulunmuyordu. Bugün de bulunmuyor.

Somut durumun somut analizini yapmak bakımından AKP çuvallamıştır. Fillen, reel olarak bitmiştir. Son seçimlerle aslında bu hal tescil edilmiştir. Hem genel tarihte hem de özel olarak kendi siyasal tarihimizde bu durumun örneklerini görebiliyoruz. Demek ki, siyasal etki yaratmak açısından, yani pratik bir sorun olarak, somut durumun somut analizi hem bir araç hem de bir amaç oluyor.Öğreniyoruz.

AKP artık durumu okuyacak, kavrayacak, gereğini yerine getirecek akli kapasiteye sahip değildir. Bu aynı zamanda korku psikolojisini teşvik eden bir haldir. Psikolojisiz siyaset olmaz. Korkuyor, korktukça saldırıyor. Saldırdıkça daha çok korkuyor. Durum aşağı yukarı son üç yıldır böyle.

AKP, bir dindarın durumunda olduğu gibi, anakronik bir zaman algısını veri alıyor. Kendisi için reel olmayan, hayali bir zaman yaratmaya çalıyor. Elbette bu siyasal bir şizofreni halidir.. Aklı başında hiç kimse (İçerideki bileşenlerini, uyruklarını kast etmiyorum tabii, ancak onların içinde dahi,  giderek artan ses tonuyla, sorgulayan öznelerin olduğu açıktır) bu haldeki bir özneyle yola devam etmek istemez.  Özcesi, AKP düşüyor.

Rusya meselesine gelince, onun hareketlerini de ekonomi-politik gerçekleri sınırlıyor tabii. Bunu göz ardı edemeyiz. Rusya büyük, her zaman emperyal kapasitesi olmuş bir devlet. Bunun olabilmesi için akılcı referanslarının, metotlarının olması gerekiyor. Öyle değil mi? Rusya politik olarak fevri hareket etmez. Yapmak istediklerini, eğer bunlar önlemlerse, aktif olarak zamana yayar. Gelgelelim, bir savaş halinde olununca hızlı düşünüp, hızlı hareket etmesi de gerekiyor. Bu da ihmal edilmemelidir.

Rusya, Suriye’den hareketle Orta Doğu’daki, isterseniz, Akdeniz’deki etkisini arttırmak istiyor. Elbette, bu yeni ortaya çıkmış bir arzu değil. Ancak bugün uygun koşulları ve fırsatı bulmuş olduğunu görüyor. Her hamlesinin yarattığı etkileri, ona karşılık olarak verilen tepkileri iyi okuyup, kendisine bu amacı doğrultusunda yeni görevler çıkarması anlaşılır bir şey.

Örnekse, Türkiye’nin uçağını düşürmesi, aslında Suriye’ye müdahaleyi düşünmeye başladığı vakit, yapmak isteyip de, yapamadığı bir şeyi, S-400 füze sistemlerini Suriye coğrafyasına konuşlandırma düşüncesini gerçekleştirmesine olanak tanıdı. Bence bu son hadisenin en dolaysız, en önemli siyasal sonucu şu ana kadar bu olmuştur. Rusya, Suriye’deki kalıcı varlığını tescil ettirmiştir. İkinci olarak, Suriye coğrafyasında eskisine göre daha geniş ve özellikle batılı kamuoyu nazarında daha önce olmadığı kadar meşru bir hareket özgürlüğüne sahip olacaktır. Bunun işaretlerini Türkiye’den Suriye’ye giden TIR’ların vurulması olayında aldık. Üçüncü olarak, bu süreç içinde Türkiye’nin IŞİD ve diğer cihatçı teröristlerle olan lojistik, ekonomik ve siyasal ilişkilerini teşhir etme olanaklarını daha önce olmadığı kadar elde etmiştir.

Böylece aslında Türkiye’deki iktidarın Suriye menşeli dayanağını tamamen umutsuzluğa sevk etmiştir. Buna göre, “Türkiye, uçak düşürme olayıyla, bindiği dalı kesmiş oldu” da demek mümkündür. Görüyorsunuz, akli kapasite dumura uğrayınca, kaçınılmaz olarak kendi manevra alanını sınırlamaktan başka bir işlev göremez hale geliyor. Demokratik alanı daralttığı ölçüde, beklediğinin tersine, kendi siyasal hareket alanını da daraltıyor. Bu halin sonuçlarını daha sık izleyeceğiz. Bu yüzden geri sayım hızlandı diyorum. Akılsızlık, akla alan açıyor. Veyahut, Türkiye Rusya’ya karşı!

Artık AKP iktidarı içeride, dışarıda köşeye sıkışmış bir hayvan gibi saldıracak, ısırmaya yeltenecek. Bunu dışarıda yapamadığı ölçüde içeride azgınlaşacak. Bir süre sonra sokaklar aslında çözümün bir Saray mesafesinde olduğunu pratik olarak kavrayacaklar. Hepimiz öğreniyoruz, bazen şaşırarak…

Bir şey daha söyleyerek bitireceğim. Bugün Rusya’yı tarihsel Türk siyaseti içinden de görmek gerekir. Rusya, Tanzimat’tan beri, Türkiye’nin kendisini Batı’ya kabul ettirmesinin, emperyalist camiaya dahil olmasının (her devirde) aracı olmuş bir ülkedir. Türkiye, Avrasya’yı jeo-politik pivot bölgesi olarak sorunsallaştırmış Anglo-Amerikan emperyalizmine karşı sürekli Rusya ile  şantaj yapmıştır. Bunun iç siyasete yansıması, “Moskof düşmanlığı”dır. Son uçak olayının bu siyasal bilinçaltının tekrar yüzeye çıkmasına katkısı olmuştur. Gelgelelim, onun sürdürebilirliğinin de ekonomik-politik sınırları vardır. Bu koşullarda, en başta işbirlikçi sermaye sınıfı açısından,  sürdürebilmesi kabil değildir.

Tabii bir de, Türkiye’nin Rusya şantajını sürdürebilmesi için Rusya’nın Akdeniz’de konumlanmaması gerekir. Eğer Rusya Suriye’deki varlığını ya da isterseniz mevzilerini tahkim ederse, Türkiye’nin emperyalist Batı karşısında elinde tuttuğu çok önemli bir koz, eskisi kadar önemli olmayacaktır. Dolayısıyla, Türkiye’nin Suriye’de yapmış olduğu büyük yanlışlar, kendisi için bir bumeranga dönüşmüştür.

İçinden geçtiğimiz, devrimci potansiyeli olan konjonktür aslında çok öğretici oluyor. Şahsen öğrenirken şaşırdığım da oluyor. İnsan kavrayışı için de “hareket bereket” olabiliyor.

Mesela, genelkurmay başkanlığı 27 Mayıs’tan sonra hiç yapmamış olduğu bir şeyi, Yassıada’da yargılanmış, itibarı düşürülmüş DP’nin gkurmay başkanı Erdelhun’u resmen mezarı başında anıyor ve bunu genelkurmayın resmi web sitesinden de açıklıyordu.

Tesadüflere hiç inanmayan biri olarak, gerçekten çok şaşırmıştım. Ülkemizin koşullarının DP’nin iktidar devri, özellikle ikinci ve son bölümüyle benzerliğine burada, daha önce, okuyucuyu bıktıracak kadar tekrar yaparak değinmiştim.  Beni asıl şaşırtan, basitçe, bir ülkenin mevcut koşullarının, o ülke tarihinin belli bir dönemiyle benzerlik gösterirken onun içinde yer alan, üstelik de koşulları değiştirebilecek, en azından etkileyebilecek makamda bulunan kişilerin, kurumların  bu benzerliği pekiştirmek gibi bir dertleri olmamasına rağmen, söz konusu benzerlik algısını güçlendiren davranışlar içinde bulunmaları değildi. İnsanları, kurumları bu davranışlara sevk eden kudretti.

Elbette doğa üstü bir kudretten söz etmiyoruz. Örneğimiz bağlamında, belli koşullarda ortaya çıkmış yasal zorunluluktan söz ediyoruz.  Beni şaşırtan zorunluluk dediğimiz gerçekliğin dinamizmidir. İnsanları,kurumları nasıl da belli davranışlara teşvik edebiliyor. Pes doğrusu!

Şaşırdım. Sonra biraz düşününce, aslında toplumsal yasaların fizik yasalardan öyle kolay kolay ayrılamayacağına karar verdim. Yani toplumsal yasalarla, fizik yasalar arasında yakınlıktan daha fazla bir şey, ortak bir mantık, işleyiş mantığı olduğunu idrak ettim. Elbette böyle olmalıdır. Fizik yasalara tabi doğada devinen insan toplumları  fizik doğayla ilişki kurarak, onu dönüştürerek, onu dönüştürürken kendilerini, yaşam şekillerini de dönüştürerek, varoluşlarını sürdürebiliyorlar. Verili doğa onları; onlar da, dönüştürücü faaliyetleriyle doğayı koşulluyorlar. Tek fark, toplumsal yasaların oluşmasında, işleyişinde toplumsal öznenin oynadığı rol.

Söz gelimi,”birleşik kaplar yasası” diyoruz. Fizik bir yasa olduğunu biliyoruz. Ancak toplumsal hayatımızda da işlerliği olan bir yasa değil mi? Güncel bir örnek olması dolayısıyla uluslararası kitlesel göçleri alalım. “Kavimler göçü” tarihin, dönemler bitiren, yenilerini açan bir gerçeği değil mi?  Aslında daha ilk okul sıralarında öğretmenlerimiz meselenin farkında olmadan anlatırlardı : ” Dünyanın büyükçe bir kısmında kuraklık, açlık baş göstermişti. Oralarda yaşayan sıkıntı içindeki  insanlar refahın yaşandığı bölgelere doğru kitleler halinde hareket ettiler”.  “Birleşik kaplar yasası” işliyor yani. Savaşlar, iklimsel değişimler vs aslında işin spektaküler kısmı. Öğretmenlerimiz anlatmamış olsalar da, arkalarında sınıf kavgalarının olduğunu yaşayarak öğreniyoruz.

Siyasete bakalım. Yine güncel olsun, Cemaat olayı mesela. Suriye’de, Türkiye’ye yüklenmek istenen ve Reyhanlı patlamasıyla ilan edilen yeni rolün altını kalın çizgilerle çizen  emperyalist hamlenin tetikleyicisi olduğu 2013 Haziran’ı emperyal güçlerde bir tedirginliğe neden oldu. Tam da önemli işgalci gündemin orta yerinde, “model Türkiye” patladı.

Cemaat, taşıyamayacağı kadar büyük bir iktidarın sahibi olmuştu. AKP ile koalisyon yaparken, daha doğrusu onu en başından örgütlerken, partiyi, Tayyip’i şu ya da bu aşamada tamamen kontrol altına almayı,  zamanı gelince de sırtından atmayı hesaplamıştı. Eğer partiden ve Tayyip’ten bir direniş gelirse, göz önünde olmayan sahip oldukları reel devlet iktidarını devreye sokarak bu direnişi etkisiz hale getirebileceklerini düşünmüştü. Öyleyse, devletin içindeki her engeli etkisizleştirmesi, onun bütün kilit noktalarına yerleşmesi şarttı. Zaten ABD de hükümetle esas olarak onlar üzerinden temas kuruyordu.

Aslında Tayyip Erdoğan da bu durumun farkındaydı. Ancak Cemaat’e karşı hamle yapabilecek durumda değildi. Daha doğrusu, hâlâ ona ihtiyacı olduğunu düşünüyordu. Haziran ayaklanması kaçınılmaz olan çatışmanın beklenmedik bir zamanda yapılmasına neden oldu. İki taraf da korkuya kapıldı. Korku, güvensizliğe yol açtı. Cemaat, “ilk vuran kazanır” hesabıyla hamle yaptı. Olmadı. Sadece polisle, hakim ve savcıyla iktidar alındığı nerede görülmüş? Üstelik ciddiye alınacak bir kitleniz dahi yoksa. Yani sokakta yoksanız. O şartlarda, mühürü tutan yine sultanlığa devam etti. Emperyalist siyaset, sinikçe de olsa, güce saygı duyar.

Şimdi bu noktada, yazıyı yazmaya başlarken planlamamış olduğum uzun bir parantez açmak istiyorum. Lenin bunu ta “Ne yapmalı?” günlerinde fark etmişti. Mesele mührü kapmakta ama kaptıktan sonra da akıllı hareket etmekte. Sınırları, gücü, kapasiteyi iyi analiz etmekte. Sadece lokal değil, globalle bağlantısı içinde, eşzamanlı olarak, somut durumun somut analizi.

“Brest Litovsk”, “savaş komünizmi”, “NEP”. Lenin iktidarı bu üç başlık altında tutabildi. Lenin’den sonraki son büyük komünist veya leninist Stalin de, “tek ülkede sosyalizm”, “sanayileşme ve kollektifleştirme” ve “büyük anayurt savaşı” başlıkları altında sosyalist iktidarı sürdürdü. Lenin devrinde düşman, yeni rejime göre, esas olarak, dışsaldı ve gayet net olarak ortadaydı: işgalci emperyalist devletler, eski rejimin taşıyıcısı işbirlikçi burjuvazi ve işbirlikçi feodalite.

Stalin devrinde, yeni kurulmakta olan sosyalist düzen içeriden kendi “yeni” sınıf işbirlikçilerini kaçınılmaz olarak yaratacaktı. Kuruculuk toplumsal-ekonomik bir faaliyettir. Doludan boşa aktarma yapmaktır. Devrim mağdur etmeden mamûr edemez.

Gerçekte “sağ” ve “sol”  muhalefet diye ayrı ayrı iki muhalefet yoktu. Farklı görünümleri, sunuluşları içinde tek bir muhalefet vardı.Ancak onunla mücadele edenler açısından ikiye bölünmesi (mücadelenin zamanlaması için zaruretti) taktik gereğiydi. Bunu ekonomi-politik önceliklerin planlanması başlığı altında ele almak da mümkün. Veyahut, isteyen bununla bir koşutluktan söz edilebilir. Muhalefet söz konusu olduğunda, solu da sağı da özsel olarak farklı bir şey istemiyordu. Başında bir Napolyon taslağı olduğu halde, bir taraf, “dünya devrimi” diyor, bunu “alameti farikası” yapıyor, SSCB’nin bu devrimin lojistik tedarikçisi işlevini üstlenmesini talep ediyordu. Sağdaki diğeri, SSCB’nin bir çevre ülkesi olarak, gelişmiş kapitalist ülkelerin tedarikçisi olması gerektiğini vaz’ ediyordu. İkisi de sanayileşmeye, kolektivizasyona karşıydı. Yani sözde sosyalizm adına üflenmiş palavra gerekçeler arkasında, sosyalizm kuruluşuna muhalefet ediyorlardı. İkisi için de sosyalizmin zamanı değildi.

Soldakinin hiç şansı yoktu. Sovyet topraklarındaki emperyalist işgal, “dünya devrimi” olmadan mağlup edilmiş, biraz sonra da Almanya’daki devrim yenilmişti. Bu “sol”, reel değildi. Kitlesi yoktu. Cemaat gibi partide, devlette stratejik konumları ele geçirmeye oynuyordu. Sonuç olarak, özellikle de (hiç inanmadığı geri kapitalist ülkeler yerine, devrim beklediği)  gelişmiş kapitalist ülkelerde, izole “entelektüel çevre”ler olmaktan öte gidemedi.

Sağdaki,  reel bir güçtü. İhmal edilemeyecek kadar güçlü toplumsal-sınıfsal tabanı vardı. Sosyalist kuruluş devrinde, anlaşılır nedenlerden dolayı,  tam bir odak veya sığınak haline gelmişti. Gününü bekliyordu. Bu bakımdan, bizdeki yeni rejimin bağrında gelişen “laik cumhuriyetçi kemalistler” ve “Türk-islamcılar” arasında esas olarak politik olan çekişmeye referans veren  ilişkiye benzer bir ilişkiden söz edilebilir. Ancak Sovyetler’ deki çekişme esas olarak ekonomikti. Sovyetler’de de sosyalist “devlet sınıfı”, Türkiye’deki  kemalist “devlet sınıfı” gibi yeni rejime inancını ve sadakatini yitirmişti. Uzatmayalım. Sağ muhalefet, Sovyet iktidarını 1956’dan sonra adım adım içeriden yükselerek ele geçirmeyi başardı. Mesela, Gorbaçov, daha politbüroya seçilmeden önceki yıllarında  Bukharin ve NEP devri üzerine etütler yapmıştı. SSCB’yi tasfiye etmeyi değil, NEP’e dönüş yapmayı planlıyordu. Perestroika’nın siyasal içeriği Bukharin’e dönüştü. Kaçınılmaz olarak planlayıcılarının elinde patladı.

O zaman, Çin’deki Deng’in örnek alınmasını isteyenler, Çin’de daha önce bir NEP’in yaşanmamış olduğunu ( ya da isterseniz sürekli bir NEP hali bulunduğunu- her ikisi de doğru olacaktır), Çin’de sosyalizmin de kurulmamış olduğu gerçeğini görmüyorlardı. Çin’de sosyalist bir devrim olmadı. Deng söz konusu olduğunda, Deng’in, Çin’de daha önce hiç tecrübe edilmemiş, daha organize, kapitalist dünyaya entegre, gelecek adına, yüzü kapitalizme dönük,   ve daha planlı ama pragmatik   bir tür NEP dönemini başlatmış olduğu kabul edilebilir. Kabaca 1949-1979 arası dönem uzun sürmüş bir tür “savaş komünizmi”  devri olarak görülebilir. Deng’ten önce Çin’de kollektifleştirme vardı. Ancak kayda değer bir sanayileşme programı uygulanmamıştı. Kollektifleştirme esastı. Anti-feodal bir devrimin temel vaadiydi. Yani kolektifleştirme ve sanayileşme sosyalizm kuruculuğu açısından tatbik edilmemişti. Mao dönemindeki Çin’in sosyalizm adına siyasallaştırılmış, yani somut programatik  bir gelecek vizyonu yoktu. Günlük yaşanıyordu. Salınımlar kaçınılmaz oluyordu. Bu hali ideolojik haklı çıkartmalardan değil, o zamanki somut maddi süreçlerden hareketle okumak doğru olur.

Çin bayrağı da, Çin yönetiminin düşüncesini, isterseniz, kararsızlığını yansıtıyor zaten. Bayrakta, devrimi simgeleyen büyük yıldızı çevreleyen dört küçük yıldız, dört sınıfı, işçi sınıfı, köylülük, küçük burjuvazi ve burjuvaziyi simgeliyor. Sosyalizmin böyle bir bayrağı olabilir mi?

Bayraktan açılmışken, Sovyetler Birliği bayrağı, 1924’e kadar, hâlâ “dünya devrimi” beklendiği, bunun merkezinin de Almanya olacağı sanıldığı için sonraki anlamından farklı bir şeyi sembolize ediyordu. Orak, Rusya köylüsü; Çekiç, Alman işçi sınıfı anlamına geliyordu.  “Tek ülkede sosyalizm” dönemi Alman devriminin kesin bir yenilgiye uğradığı 1923 sonuna kadar, zihinsel hazırlığı epey önceden yapılmış olsa da, gündemde değildi. Bununla birlikte, yanılmıyorsam, 1936’ya kadar “Ekim Devrimi” yıldönümlerinde, bayram “dünya devrimin ilk günü” alt başlığı altında kutlanmış, sonrasında bu alt başlık atılmış, “Büyük Ekim Devrimi” başlığı tek başına kullanılmıştır.

Özcesi, “tek ülkede sosyalizm” siyaseti, sadece emperyalistlerin hışmına uğramamış, o zamana göre anakronik bulunabilecek bir kavram kullanmak gerekirse, “dünya devrimi” belagatine sarılan ve ona sarılma ihtiyacı duymayan versiyonlarıyla, Rusya’yı bir “üçüncü dünya ülkesi” haline getirmeyi tasarlayanlar tarafından da ihanet gibi görülmüştü. Parantezi kapatıyorum.

Dönelim mevzumuza. Cemaat devlet içinde güç kazanmak adına iktidara fazla abandı. Orantısız ölçüde iktidarla  doldu. Bu gücün boşaltılması gerekecekti. Öyle de oldu. Eğer Haziran’a baştan sahip çıkmış, Tayyip’in karşısına o zaman dikilmiş olabilseydi, işin rengi değişebilir miydi? Değişebilirdi. Peki, bunu yapabilir miydi? Yapamazdı. Yani zorunluluk koşulları, isterseniz fizik şartlar,  bize istediğimiz gibi hareket edebilme özgürlüğü tanımıyor. Zorunluluğu kavrayamadığınız zaman esaret başlıyor. Şartlara esaret…Duvara doğru itiliyorsunuz. Artık bütün yapabildikleriniz, çırpınmak mesabesinde.

Şimdi sıra Tayyip’e geldi.  Mühürü kullanmayı bilmezsen, zorunluluğu kavramayamazsan, gidersin. Aslında Tayyip’in macerası fiilen 2013 Haziran’ında bitmişti. Cemaat, parlamento muhalefeti ve tabii Kürt siyaseti ona dört elle sarılmış oldukları için (halen de böyle) gitmesine izin vermediler. Emperyalist siyasetin de boşluğa tahammülü yoktur tabii. Artık bu miyadını doldurmuş koalisyona (herhalde kolayca dış olduğunu söyleyemeyeceğimiz) IŞİD faktörü de dahil oldu. Hep birlikte bir “kaybedenler kulübü” kurdular.

Bu koşullarda, iç güçler bu kulübü tasfiye edemezse, kaçınılmaz olarak dış güçler devreye girip kapların boşalacağı, nispeten dengeleneceği koşulları (muhtemelen içerideki bağlantılarını da devreye sokarak)  başlatacaklardır. Emperyalizmin bütün beyninizi ele geçirmiş, düşünme  yetilerinizi dumura uğratmış olduğu şartlarda, sizde sadece kımıldayacak mecal değil, zaten kendisinin size açmış olduğu alanda kımıldayacak yer de bırakmaz. Malum, fille yatağa girmenin bir bedeli oluyor.

Şimdi hiç şüphe yok ki, AKP rejimi ve Erdoğan’ın çırpınmakta olduğu şu koşullarda AKP’nin dahil olduğu uluslararası bağlam da dahil dünya, çok sorunlu bir bölgede, kapasitesinin üzerinde iktidar yüklenmiş bir adamı daha fazla taşıyamaz. Bu kabın boşalması gerekiyor. Kıvılcımlar, sokağı harekete geçirecek kıvılcımlar bekleniyor.Bunun için hamleyi Rusya’nın yapması mı isteniyor?

Ecnebi medyada Fransa saldırıları tartışılıyor. Oradaki “ana akım” tabir edilen medya, büyük ölçüde, çarpıtmalar, yanlış yönlendirmeler,  hedef şaşırtmalarla tartışmayı sürdürüyor. Emperyalist sermayenin medyasının, yakın geçmişte saygınlıkları tartışma konusu dahi yapılmak istenmeyen  emperyalist medya organlarının emperyalist siyasetin isterlerine nasıl adapte olduklarını görüyoruz.

Aynı, geçmişte  yere göğe sığdırılamayan burjuva demokrasileri gibi. Bugün emperyalist batılı devletlerin ve onların vasallarının terörist, işgalci karakterleri artık kanıt gerektirmeyecek kadar açıkken onların medya organları bu açık seçikliği örtmek adına incir yaprağı işlevi görecekler tabii.

Fransa’daki son terör eylemlerini, İran-ABD antlaşması, Rusya müdahalesi, mülteci sorunuyla birlikte bu yeni konjonktür içinde değerlendirmek gerekir. Mevcut durum devam ettiği sürece, bundan sonra olabilecek benzer saldırıları da aynı çerçevede analiz etmek gerekir.

İran antlaşması, Rusya müdahalesi, ABD yönetimi içindeki bölünmeleri, görüş ayrılıklarını daha da derinleştirmiş, bu bölünme ABD’nin emperyalist ortakları ve vasallarını da kat etmiştir. Obama, İkinci Dünya Savaşı sonrasında,   ABD tarihinin Jimmy Carter’dan sonraki en zayıf başkanıdır. Giderayak başına iş aşmamak adına yönetimdeki bölünmede şahin olmayan kanada tutunmaya çalışmaktadır.

Fransa, Libya saldırısından sonra gözünü karartmış, Libya’da alamadığını Suriye’de almak hesapları yapmıştır. Elbette Fransa’nın bu arzusu, farklı nedenlerle Suriye yangınını çıkartmış, farklı çıkarları adına onu körüklemekte olan arkaik petrol monarşilerinden oluşan bölge ülkeleri tarafından teşvik edilmiş, Fransız devleti de, aynı Türk devleti gibi, bu doğrultuda terörist angajmanlara girişmeye, kirli yükümlülükler altına   girmeye itilmiştir. Hiç şüphesiz bu angajmanların gerçekleşmesinde sadece büyük sermaye gruplarına sunulan “ekonomik fırsatlar” değil, onların temsilcileri olan liderlere, siyasetçilere verilen parasal ve/veya mesleki rüşvetler de önemli bir rol oynamışlardır.

Bu angajmanların yerine getirilmediği, tereddütlerin oluştuğu koşullarda malum uyarı,  ikna araçları devreye sokulmuştur. Fransa, Rus müdahalesine kadar Suriye’de şahinlerden kopmamış, onlarla aynı hizada kalarak sömürgeci beklentilerini gerçekleştirmeye çalışmıştır. Hatta emperyalist müttefikler arasında neo-con düşüncelere en bağlı ülke olmak gibi bir özelliğe de sahiptir.

Gelgelelim, Rus müdahalesi sonrasında oluşan durum, Fransa’yı, Libya’dakine benzer bir düş kırıklığını yeniden yaşamamak adına  angajmanlarını gözden geçirmeye sevk etmiştir. İran antlaşmasıyla başlayıp, Rus müdahalesi, mülteci kriziyle süren bu son gelişmelerin Fransa devleti içinde  görüş ayrılıklarına yol açmamış olması mümkün değildir.  Bu farklılıkları Paris saldırıları sonrasında hükümet tarafından yapılmış olan açıklamalardan, atılan siyasal adımlardan da anlayabiliyoruz. Soruşturmanın seyri içinde dışa vurulan resmi kurumsal davranışlar da bu bakımdan zihin açıcı oluyor.

Mesela, Fransız istihbaratının olayı karartma, yönlendirme çabaları içinde olduğu kimi düzen yanlısı medya organlarında yapılan tartışmalarda dahi telaffuz ediliyor. Daha önce söylemiş olduğum gibi, böyle bir açık meydan okuma, savaş ilanı mesajı içeren saldırının emperyalist istihbarat organları, en azından onların dahilindeki belli klikler tarafından önceden bilinmemesi olanaklı değildir. Bir Fransız gazeteci, olaydan bir kaç gün önce Fransız güvenlik güçlerinin  benzer bir saldırı simülasyonunu Paris’teki büyük bir hastanede gerçekleştirmiş olduğunu tespit etmişti. Yani bir tatbikat dahi yapılmış.

Olay sonrası gelişmelere baktığımız zaman, bazı klişe açıklamalara rastlıyoruz. Bu bir çok gazetecinin de dikkatini çekmiş, çekmemesi de mümkün değil. Bu tür olaylar sonrasında olay yerinde saldırganlar tarafından düşürülmüş (!) pasaportlar ya da kimlik cüzdanları bulunuyor. Hatırlarsak, Charlie Hebdo olayı sonrasında da terk edilmiş bir araçta, iki kardeş teröristin aracı terk ederlerken düşürdükleri (!) kimlikler bulunmuştu. Oradan hareketle failler kesin olarak tespit edilebilmişti. Sarkozy devrindeki terörist Merah’ın saldırısı sonrasında da saldırganın kimliği bulunmuştu. Kimlikler de ne hikmetse genellikle gıcır gıcırdır. Yine hatırlayalım, ABD’deki 9/11 tezgahı sırasında da her şeyin yüksek ısı dolayısıyla eridiğinin iddia edildiği şartlarda (İkiz Kuleler’in dahi yüksek ısıya dayanamayıp erimiş oldukları söylenmişti) ne hikmetse,uçağın enkazı arasında yine böyle gıcır gıcır kalabilmiş pasaportlar bulunmuş, bunların saldırganlara ait olduğu kesin bir dille ilan edilmişti.

Fransız polisinin bu bulguları ve içerdikleri bilgileri medyayla paylaşması  sonrasında, bir Fransız gazeteci haklı olarak, “en sıradan bir hırsız bile işini yaparken kimliğini, hele gerçek kimliğini yanına alacak kadar salakça bir iş yapmaz” diyerek tepki veriyordu.

Paris olayı sonrasında çoğumuz, “yav teröristler bakımından aleyhte  önemli sonuçları olacak asıl gelişme, Rus müdahalesidir. Peki neden bu saldırı Moskova’da olmamıştır? ” şeklinde bir soru etrafında düşünemedik.  Yani “bu işten kim kazançlı çıkar” (1) sorusundan önce sormamız gereken soru o olmalıydı. Özcesi, neden Fransa ?

Bu sorunun yanıtını yukarıda konuya girerken genel bir çerçeve içinde vermiş olduğumu düşünüyorum. Ek olarak, Fransa’nın özellikle 2013 yılından itibaren yakın bir çıkar ilişkisi içine girmiş olduğu IŞİD’in işgali altındaki bölgede bir tür devlet kurmuş olduğunu kabul etmek gerektiğini de belirtmek isterim. Bu devletin fonksiyonlarını yerine getirmesini sağlayan önemli gelir kaynakları var. Bununla sadece petrol monarşilerinden gelen parayı kast etmiyorum (Bu arada, Katar’ın IŞİD’e parayı, hisselerinin çoğu kendisine ait Exxon-Mobil şirketi kanalıyla vermekte olduğu ecnebi medyalarda bir çok kez  yer almıştı). IŞİD devletinin kendi olanaklarıyla yarattığı veya kullanabildiği üç önemli gelir kaynağı daha var: Irak ve kısmen de Suriye’den çaldığı ham petrol; tarihi eser kaçakçılığı ve Afganistan ‘dan Taliban ve ABD işgal güçleri aracılığıyla temin edilen uyuşturucunun Türkiye üzerinden Avrupa pazarına taşınması (Bugün Avrupa piyasalarına arz olunan uyuşturucunun en az yüzde 80’i Afganistan menşelidir).

Bu üç gelirin elde edilmesinde Türkiye önemli bir transit ülke konumundadır. Yani Türkiye, söz konusu olduğunda, sadece savaşçılara terimin geleneksel anlamında verilen lojistik hizmetler önem taşımıyor.  Tekrar edelim, bu “ekonomik trafik” bakımından Türkiye olmazsa olmaz bir rolü yerine getirmektedir. Türkiye ekonomisine son yıllarda dahil olan “kaynağı belirsiz sıcak para” nın (en azından kısmen) bu trafikle alakalı olduğu tahmin edilebilir.

Buradan şöyle bir sonuç da çıkıyor: Aslında Fransız devleti, aynı Türk devleti gibi, IŞİD devleti nezdinde de angajmanlara girişmiştir. Yükümlülükler üstlenmiştir. Yani Paris terörünün arkasında IŞİD’in olduğu ilan edilirken aslında bu devletler arası angajman gözlerden saklanmak isteniyor. IŞİD tarafı ısrarla bunun altını çizmesine rağmen.   IŞİD, örtük olarak Fransa’yı aralarında akdedilmiş  antlaşmaların gereğini yerine getirmemiş olmakla itham ediyor. Biraz ileride Türkiye’yi hedef alacağı vakit de muhtemelen benzer iddiayı dile getirecektir. Hiç şüpheniz olmasın!

Bir de, dikkat edilecek olursa, bu son Paris saldırıları önceki cihatçı saldırılarının hepsinden şekil olarak farklıdır. Çok açık bir savaş ilanı, meydan okumadır. Rastgele hedefler, “kör terör” tabir edilen yöntemlerle vurulmuştur. Mesela, C.Hebdo olayında (2) olduğu gibi belli hedefler, kişiler seçilmemiştir. Ya da Suruç’ta, Ankara’da olduğu gibi basit, ilkel “canlı bomba” araçlarına baş vurulmamıştır (3). Fransız polisi halen canlı bombaların kullanıldığını  (Canlı bomba olduğu iddiasıyla fotografisi yayınlanmış bir kadının canlı bomba olmadığı da bir kaç gün önce açıklandı) iddia ediyor. Yani kullanılmışsa da, bunun ağırlıklı bir araç olarak tercih edilmemiş olduğu açıktır.

Olay, Fransız devletinin muhatap aldığı  “IŞİD devleti” karşısında acz içinde olduğunu, IŞİD’in uluslararası operasyonel kapasitesini  kanıtlamak, gözler önüne sermek gayesiyle planlanmıştır. İşin IŞİD kısmını böyle görmek eğilimindeyim. Başarısında çok kuvvetle muhtemeldir ki, angajmanlara bağlı kalmak eğilimindeki Fransız DGSE de dahil olmak üzere,   belli başlı istihbarat, veya daha genel olarak, güvenlik birimlerinin katkısı olmuştur.

Fransa’nın Suriye’de Ekim ayına kadar sadık bir şekilde dahil olduğu, S.Arabistan, Katar, BAE, Türkiye gibi ülkeleri de ihtiva eden, ABD yönetimindeki neo-con unsur tarafından da desteklenen ittifak, Rus bombardımanı, onunla birlikte yürütülen Suriye ordusu ve Hizbullah’ın kara harekatı sonrasında Fransa’nın tereddütleriyle sarsılmıştır. Fransa’nın yeni şartlarda, kendi başına inisiyatif alması herhalde söz konusu ittifak içinde Rus müdahalesinden daha fazla tepki yaratmıştır.

Fransa, ABD’deki Obama tarafı ve Rus müdahalesi arasında emperyal beklentilerinin gerçekleşmesine hizmet edecek bir çıkış yolu aramıştır. Herhalde sözü edilen ittifakın kabullenemeyeceği hamleler yapmıştır. Esad’lı çözümü, lafzen de olsa,  bu kadar hızlı kabullenmesi, bir siyaset değişikliğinin daha önceden düşünülmüş,tartışılmış olabileceği kanaati uyandırıyor.

Tereddüt eden Fransa, Kürt kartına sarılmıştır. Bölgede bir Kürt nüfuz bölgesi ya da bir Kürt kolonisi, isterseniz, “manda yönetimi” oluşturma hesapları yapmaya başlamıştır. Fransa’nın bu inisiyatifi söz konusu ittifakın bütün bileşenlerini, bu arada, IŞİD devletini de rahatsız etmiştir. Çünkü Kürt bölgesi olarak ilan edilen coğrafya (Aslında Kürtler o coğrafyada azınlıktır. Bizim Kürtçülük afyonuyla uyuşmuş, Suriye’nin kuzeyi söz konusu olduğunda, mitolojik bir kurgusal coğrafya tasavvurundan hareket eden solculara gel de bunu anlat!) IŞİD’in nefes borusu anlamına geliyor. Sanıyorum, Fransa’nın söz konusu hamlesi Paris olaylarının sahneye konulmasında büyük rol oynamıştır.

Öte yandan, son zamanlarda, Türkiye’nin eski müttefiki olan bölgedeki Kürt unsur YPG, IŞİD ve Türkiye’nin geçmişte bir müddet aynı ittifak içinde yer almış olduklarını unutmayalım. “Barış süreci” esas olarak bu olanağı temin etmek adına gerekliydi. IŞİD’in o zaman var olup olmaması önemli değildir. Bir vekalet savaşı zaten sürdürülüyordu. Kürtler de bu savaşın askerleri olarak görülüyordu. Hatta o zaman cihatçıların bir çok Kürdü öldürmüş olmalarına rağmen  (PKK’ye yakın Kürt liderlerden birisinin oğlu da bu kurbanlar arasındaydı) sahadaki bu ittifak bozulmamıştı.

Geçerken şunu da söylemem lazım: “Öcalan’ın iadesi” ve “barış süreci” arasında, emperyalist siyaset açısından oynadıkları roller bakımından bir benzerlik, koşutluk olduğunu inkâr edemezsiniz.

Bugün de aslında Suriye Kürt hareketinin ağırlıklı bir kesimi ve IŞİD, Türkiye aynı jeo-politik emperyalist ittifakta yer alıyorlar. Bu durum bunların aralarında tepişmelerine mani değildir. Böyle bir coğrafyada, böylesine karmaşık ittifak şartlarında bunun olmaması mümkün değil. Değerlendirme bakımından önemli olan, emperyalist “büyük siyaset” nezdindeki konumdur. Yoksa, tepişmelerin üstesinden “ayar mekanizmaları” kullanılarak gelinmekte olduğunu artık şu kadar tecrübeden sonra öğrenmiş olmamız gerekir.

Hiç şüphesiz PKK bugün, aynı TC devleti gibi,  emperyalist siyasetin sözcüsü haline gelmiştir.  Sabri Ok’un, daha önce başkalarının da çıkıp, Suriye’nin üç etnik veya dinsel gruba ait olacak üç ayrı nüfuz bölgesine bölünmesini talep etmiş olması bunun açık kanıtıdır. PKK, emperyalist siyasetin ihtiyaçlarına göre düşünüyor, talep ediyor. Bu üç bölge hiç şüphesiz kolonyal bir karaktere sahip olacaklardır. Aksini iddia,  bizi enayi yerine koyma teşebbüsü olur.

Bu durumda  halen komünist siyaset adına çıkıp, bu emperyalist siyasetin siyasetsizleştirmiş olduğu Kürt gruplarını “dost” ilan etmek, ” içlerinde dostlarımız var ama…” şeklinde cümleler kurmak yakışık almıyor (4). Kürt siyaseti, “Bağımsız Kürdistan” mümkün olursa, orasını da aynı şekilde “etnik ve mezhepsel” temelde nüfuz bölgelerine ayıracak mı? Bunlarla siyasal, ideolojik kavga, anti-emperyalist mücadelenin gereğidir.

Bu arada, dikkat edilirse, artık oportünistler  “Kürt ulusal hareketi” yerine  “Kürt özgürlük hareketi” demeyi tercih ediyorlar. Kaçınılmaz olarak “liberal” bir söylemin bileşeni olan etnik-kimlik siyasetini, marksist-leninist ulusal demokratik siyaset yerine ikame ediyorlar. Batı’da bu tür söylemin daha fazla itibar gördüğünü de biliyoruz.  Bunun “demokratik emperyalizm”  ya da “demokratik modernite” anlayışıyla sorunu olmayan bir yaklaşım olduğu açıktır. Bu bakımdan tutarlıdır.

Tekrar olsun, her ikisi de dahil oldukları ve maşa gibi kullanıldıkları emperyalist savaşı, “vatan savaşı” gibi, kendi ilerici ulusal savaşları  olarak sunan Türk ve Kürt ulusalcılıkları Türkiye devrimci sosyalist hareketinin kimyasını, karakterini bozmuşlardır. Onu emperyalist vesayet altına sokmuşlardır. Bu vesayeti sırtımızdan atmazsak, kitlelerden dışlanacağız.

NOTLAR:

1) “Kimin yararına” (“Cui bono” ) sorusunu, aslında ilk kez Cicero,  İsa’dan önceki ilk yüzyıl içinde bir söylevinde,  “işlenmiş bir suç en çok kimin işine yarıyorsa, gerçek fail, ya da azmettirici de odur ” anlamında  kullanmıştı.

2) Charlie Hebdo olayı da İslamofobi’yi emperyalist çıkarlar adına istismar etmek için kullanılmıştır. Aslında saldırının doğrudan İslami gerekçelerle yapılmamış olduğunu o zaman ki yazılarımda ifade etmiştim. Charlie, ta 68’lerden itibaren emperyalizmin hizmetinde liberteryen bir çizgiye sahipti. Çok yakın zamanlarda Fransa’da yapılmış çalışmalar, Charlie’nin Fransız kültür endüstri dahilinde,  İslamofobi’nin üretildiği başlıca merkezlerden biri olduğunu ortaya çıkarmıştır. Hatta bu amaç doğrultusunda, terör olayından kısa bir süre önce bir Orta Doğu ülkesinden (muhtemelen şantajla) 200 bin avro bağış aldığı dahi iddia ediliyor.

Medya aracılığıyla şantaj burjuva medyasının tarihi kadar eskidir. Mesela, kendisi de kariyerine yayıncılıkla başlamış olan büyük yazar Balzac’ın en önemli romanlarından birisi olan Sönmüş Hayaller’i (nedense 60’lardan sonra  yeni bir Türkçe çevirisi ve baskısı yapılmamış)  modern gazete, kitap, dergi sektörünün doğumuyla birlikte, nasıl şantaj, rüşvet, yandaşlık, “havuz medyacılığı” gibi olguların da eş zamanlı olarak ortaya çıkmış olduğunu yazarın kendi deneyimlerine de referans vererek işler.

3) Suruç ve Ankara patlamalarında IŞİD kullanılmıştır. Ancak bugün Paris saldırısıyla bundan başka bir benzerliği olduğunu düşünmüyorum. Türkiye’deki patlamalar, muhtemelen Erdoğan’a bağlı MIT’in  talebiyle (yoksa, ricasıyla mı demek lazım) IŞİD piyonları tarafından gerçekleştirilmiştir. Birbirlerinin devamı olan bu olaylarla hedeflenen amaca ulaşılmıştır. Burada sadece MIT ve IŞİD değil, Kürt siyaseti de, şu ya da bu derecede,  önemli bir rol oynamıştır. Mesela, Fikri Sağlar’ın sormuş olduğu gayet anlamlı soru yanıtsız kalmıştır: Suruç organizasyonunu kim(ler) yaptı? O gençleri oraya kim (ler) götürdü? Şimdi MİT’le “barış süreci” pazarlıkları yapan  bir örgütten, “esir bir önderlik”ten söz ediyoruz. Öyle değil mi? Kürt siyaseti, Paris cinayetlerini dahi konuşmaktan kaçınıyor. Unutturmaya çalışıyor.

4) Bir kere ne HDP ne de CHP sosyal demokrat. Dünyada bugün sosyal demokrasi diye bir şey kalmadı. Sosyal demokrasi esas olarak, yani yapılabilir, sürdürülebilir somut bir siyaset olarak 2.D.Savaşı sonrasında, bir yandan rakip bir sosyalist dünya sisteminin ortaya çıkması; diğer taraftan, bunalım ve onu izleyen savaşın yol açtığı  yıkım şartlarında ihtiyaç duyulan ve Keynesçi olarak tabir edilen reel ekonomik uygulamalar sayesinde yükseldi. 60’ların sonlarına doğru hissedilen stagnasyon koşullarında, globalist parasal birikim modelinin devreye sokulmasıyla birlikte, sosyalist sistem gibi, onun da altı oyulmaya başladı. Bugün mevcut değil, olması için gerekli şartlar da yok. Zaten bugün ülkemizdekiler de  dahil olmak üzere  kurumsal anlamda böyle iddiayla ortaya çıkmış bir parti yok.

Bir proletarya sosyalisti bugün hiç  tereddüt etmeden  HDP’nin gerici, bundist bir parti olduğunu ilan etmelidir. Vitrinine serpiştirilmiş üç beş “dost” solcunun veya sosyalistin varlığı bu saptamayı geçersiz kılmaz. Dahası, genel olarak Kürt siyasetinin, TC devleti ve bütün siyasal bileşenleriyle birlikte AKP rejimi gibi, özsel olarak pasifize edilmiş, politikasız, politika yapma kapasitesi, iktidarı bulunmayan bir oluşum olduğunu tespit etmek gerekir. Reel hegemonik- emperyalist siyasete tabidirler. Bu anlamda “reel siyaset” i telaffuz etmektedirler. Onun hamlelerinden rol kapmaya çalışmak başlıca meziyetleri olarak görülmek gerekir.

Antalya’da Obama, İran antlaşmasıyla netleşmiş ABD tavrını açık bir şekilde tekrar ilan etti: Suriye’de ne kara operasyonu olacak ne de “uçuşa yasak bölge” oluşturulacak. ABD bunları yapabilecek durumda olmadığı için İran ve Rusya ile antlaşmak zorunda kalmıştı. Bu antlaşmalara ayak direyen  üç önemli ülke vardı: Fransa, Türkiye ve S.Arabistan.

Fransa, DeGaulle’cü dış politikasını terk ederek (1), “gün bu gündür” anlayışıyla, eski günlerdeki gibi, sömürge paylaşımından pay kapmak istedi. NATO’ya “tam üye” sıfatıyla geri döndü.  Libya’dan sonra Suriye’yi gözüne kestirdi. Olmadı.

S.Arabistan direniyor. Ancak daha fazla ileri gitmesine izin verilmeyecektir. Yemen’de batağa saplanmıştır. Petrol silahını daha fazla kullanması acılarını arttırmaktan başka bir işe yaramayacaktır. Yemen’de ne ABD ne de çok bel bağlamış olduğu Mısır ona yardımcı olmuyor. Suudi krallığı çatırdıyor. Esad yönetimi Suriye’de kalınca Kral Salman’ın orada oturması mümkün olmayacak. S.Arabistan’ın bir anda İran ve Rusya’ya doğru can havliyle tutunmaya çalışması kimseyi şaşırtmamalıdır.

Türkiye’ye gelince, en çok direnecek olan bölge ülkesi Türkiye’dir. Jeo-stratejiyi bir yana bırakalım. IŞİD, esas olarak Irak’tan, kısmen de Suriye’den  ham petrol çalıyor. Bu sayede yüz milyonlarca dolarlık gelir temin ettiği haberleri yabancı medyada epey bir zamandan beri yer alıyor. Peki, IŞİD bu ham petrolü kime satıyor? Hangi pazarlarda pazarlıyor? Elbette bu petrol cari dünya fiyatlarının altında bir fiyatla satılıyor. Mesela Türkiye bu petrolü satın alıyor mu? Başka bir soru, bu ham petrolü kim taşıyor? Kimin tankerleri taşıyor? Yani Türkiye’yi yönetenlerin IŞİD’le akçalı ilişkileri var mı? IŞİD’e “kazancı cazip” tıbbı hizmeti kim veriyor?

Türkiye IŞİD’e lojistik destek temin eden en önemli ülke. Bu biliniyor. Ancak aynı zamanda IŞİD’in çaldığı ham petrolün başlıca pazarının da Türkiye olduğu telaffuz edilmiyor. Yine, IŞİD’in de Türkiye’nin lojistik desteği kapsamında, Türkiye’ye Irak ve Suriye’de,  mal ve hizmet pazarı yaratmış olduğu açıktır. Yani IŞİD devleti ve Türk Devleti arasında ekonomik ilişkiler var.

Halen “orducu sosyalist” sahtekârlar, TSK’yı parlatıyorlar. Onların “ulusalcı” versiyonları ordudan medet umuyorlar. Dün ODATV’de, GKurmay web sitesine atıfta bulunulan bir habere göre, genelkurmay başkanlığı DP devrinin son genelkurmay başkanı Rüştü Erdelhun’u ölüm yıldönümünde mezarı başında anmış. Bu resmi anma  Erdelhun’un ölümünden sonra ilk kez oluyor.

Şimdi daha önceki yazılarda bir çok kez olaylı (Olaylı çünkü ana muhalefet lideri İnönü’nün bir çok yerde saldırıya uğradığı, miting yapamadığı, hatta bazı kentlere sokulmadığı bir seçim idi. DP için çok kritik bir seçimdi; CHP’nin seçimi kazanma ihtimalinin yüksek olduğu telaffuz ediliyordu) 1957 seçimlerinden söz etmiştim. Ve zamanımızla benzerliklerine işaret etmiştim.

Bu seçimler sonrasında DP hükümeti Suriye sorununu da kucağında bulmuştu. Durumdan vazife çıkartarak, giderek ağırlaşan ekonomik şartları düzeltme hesapları yapıyordu. Önce Eisenhower Doktrini çerçevesinde ABD’den verilen gazı aldı. Kraldan çok kralcı oldu. Tam saldırı havasına girmişti ki, Sovyet notası geldi. Nota, NATO’yu tedirgin etti. ABD geri adım atma ihtiyacı duydu. Yıl 1959’du. Ekonomi dibe vurmuştu (1958’de yüzde 330 devalüasyon olmuştu). Menderes başbakan. Bayar cumhurbaşkanı. Erdelhun gkurmay başkanı idi.

DP’ye savaş lazımdı. Öyleyse, DP’nin Suriye’ye girmesi gerekiyordu. Menderes ve Bayar’ın gkurmay başkanı planları hazırlamıştı. NATO “hayır” diyordu. Ha, 1958’de sadece cumhuriyet tarihinin en büyük devalüasyonu olmadı. Önemli bir şey daha oldu. CIA, İsrail’in İran Şahı için ısmarlama kurmuş olduğu SAVAK, MOSSAD ve devrin MİT’inin TRIDENT adı verilen bir üst organizasyon altında faaliyetlerini birleştirmesini temin etmişti. TRIDENT bu üçlünün CIA tarafından doğrudan eşgüdümlenmesi anlamına geliyordu. Mısır, İran, Irak ve Suriye vak’alarından sonra ABD gayet tedbirli davranıyordu. Bir de Türkiye şokuna tahammül edemezdi.

ABD’yi ikna edemeyen Menderes son bir hamle olarak İsrail’in kapısını çalarak, Suriye’ye ortak bir operasyon teklifi yapıyordu. Hatta Erdelhun’un yanında bazı üst düzey generaller ve amiraller olduğu halde gizlice İsrail’e, TSK’nın hazırlamış olduğu işgal planlarıyla gittiği biliniyor. Dedim ya, bu kez ABD işi çok sıkı tutuyor, “Nuh diyor peygamber demiyordu”. Böyle olunca, İsrail’den olumlu bir yanıt alınamadı.

ABD, Menderes ve Erdelhun’a çok kızmıştı. İkisine de kesinlikle güvenmiyordu. Uzatmayalım, ağır ekonomik sorunlar, Menderes hükümetinin gerici, baskıcı politikaları, popülist politikaların sürdürülebilir olmaktan çıkması (Aslında daha  57 seçimleri öncesinde DP Türkiye’sinde işler iyi gitmiyor, sokaklar huzursuzlanıyordu. Bu yüzden içeride ve dışarda bir çok etkili çevre CHP’nin 57 seçimini kazanacağını tahmin ediyordu), en başta kentli orta sınıfların, emekçi sınıfların patlamasına yol açtı. Sokaklar karıştı. Bir önderlikten mahrum olan sokakların devrimini, TRIDENT’in hamlesiyle, Silahlı Kuvvetler çaldı. Sonrası malum. Sokağın ağzına bir parmak bal, “DP rejimi”ne devam, ama bu kez İnönü yönetiminde.

Suriye’nin işgal planını hazırlayan ekipte bulunan en üst düzeydeki  general ve amiraller şunlardı: Rüştü Erdelhun (Gkurmay başkanı), Cemal Gürsel (Kara Kuvvetleri Komutanı), Cevdet Sunay (Gkurmay 2.Başkanı ve 1960’da C.Gürsel’in Menderes’le ihtilafı nedeniyle kızağa alınmasından sonra Kara Kuvvetleri Komutanı) , Tekin Arıburun (Hava Kuvvetleri Komutanı)  ve Fahri Korutürk (Deniz Kuvvetleri Komutanı) . Bunlardan ikisi Menderes’e çok yakındı, tabii onun hesabına sonuna kadar bastırmışlardı. Erdelhun ve Arıburun’ dan söz ediyorum. . Menderes’le birlikte Yassıada’da yargılandılar. ABD sözü dinleyen, böylece “bizim çocuklar” imtiyazlı mertebesine yükseltilen öbür üçü mükafatlandırıldı. Sırayla, önce Gürsel, o ölünce, Sunay ve sonra Korutürk cumhurbaşkanı oldular. Bazı iddialara göre bu beşi birden İsrail’e giden heyetin içindeydi.

Bir hatırlatma: Sunay’dan sonra Demirel Tekin Arıburun’u aday göstererek rövanşı almak istedi. Olmadı. Korutürk lehine emir büyük yerden gelmişti. T. Arıburun, AP’den Cumhuriyet Senatosu üyesi ve bir süre de başkanı olarak kariyerini tamamladı.

Şimdi AKP’nin “yeni” genelkurmay başkanının Erdelhun’un mezarı başında anılması için talimat vermiş olmasını  manidar buluyorum. Tam da Tayyip’in “Suriye de Suriye, ille de Suriye”  savaş tamtamını bütün gücüyle çaldığı şu günlerde…

Bugün eğer ABD ve Türkiye IŞİD’i gerçekten Suriye ve Irak’tan çıkartmak istiyorlarsa, onun en önemli lojistik sahası olan Cerablus-Afrin hattını kapatırlar, bu iş bir aya kalmaz biter. IŞİD kağıttan kaplandır. Bu hattın kapanması demek, IŞİD’in Halep’i, İdlip ve Rakka’yı tamamen kaybetmesi anlamına gelir. Yani çökmesi anlamına gelir. Bunu bilmek için stratejist olmak gerekmiyor. Ortalama zekalı bir lise talebesi bile harita üzerinde manzaraya baktığı vakit bu gerçeği kavrar. Kimse kimseyi kandırmasın!

Şunu artık kabul etmek lazım, IŞİD, Suriye’den, Irak’tan kovulsa ne olur, Türkiye’de iktidarda değil mi? AKP/IŞİD siyasetine ancak sokaklar, emekçi, ilerici halkın ayaklanması son verir. Tabii burada mesele devrimi bir kez daha kaptırmamak.

Öyle ilçe binalarında üye kaydına gelecek insanları bekleyerek ne kadar bu olası akıbetin önüne geçilebilir bilemem. Doğrusu, mobil hale getirilmiş ilçelerin sendikalara, okullara, kitle örgütlerine, iş yerlerine gitmesidir. Örgütlenme, mevzi kazanma  esas olarak oralarda olur.

NOTLAR

1) “Ost-politik” in gerçek mimarı, veyahut Willy Brandt’ın habercisi olarak da görülebilecek DeGaulle,  NATO’nun tam üyeliğinden ayrıldığı ve bunda ısrarlı olduğu için en az 30 kez suikast girişimlerine maruz kalmış, sonrasında “demokratik emperyalizm” in manipüle ettiği 68’in “liberal solcuları” nın hedefi haline gelerek iktidardan düşmüştü. Fransız 68’lilerinin en büyük somut siyasal başarısı, “kazanım”ı bu olmuştur.

Bu vesileyle, liberalizmin (tabii “liberal” ya da “demokratik” emperyalizmin de) anglo-amerikan ideolojisi olduğunu, W.Wilson’ın, J. Locke’un 20.yy’daki siyasal pratik tezahürü olduğunu bir kez daha hatırlatmak isterim. “Wilson doktrini” ne, Sovyet Devrimi’nden biraz önce son şekli verilmiştir. Söz konusu doktrin,  “dünya devrimi” şiarı altında kurulan 3.Enternasyonal’e karşı zımnen “liberal enternasyonal” ilan etmişti. “Lenin doktrini”, 3.Enternasyonal için ne anlama geliyorsa, “Wilson doktrini” de bu zımni Liberal Enternasyonal için o anlama geliyor. Nitekim, Sovyet devriminden yaklaşık on yıl sonra zuhur edecek “Anti-komintern paktı” ndan önce söz konusu Liberal Enternasyonal, Sibirya’da karaya ayak basarak şansını denemek istemişti.

Laf Fransa’dan açılmışken, son saldırı bu yılbaşından beri “demokratik” Fransa’daki ikinci büyük terörist saldırı. Pekiy, siz her iki saldırı sonrasında Fransız parlamentosunun hükümetin Suriye, Irak, IŞİD politikalarını tartıştığını, bu konuda somut sonuçları olan bir oturum yapmış olduğunu hatırlıyor musunuz? “Biz oralarda ne yapıyoruz?” u tartışan bir parlamento var mı? Yok. Şimdi tekrar ırkçı “islamofobi” sakızı çiğnenecek. Ama bu söz konusu “siyasal islam” ın emperyalistler tarafından yaratılmış olduğu telaffuz edilmeyecek. Bizdeki “liberal acentalar” da burada aynı telden çalmaya devam edecekler.

Emperyalistler 2014 Eylül ayı başlarında Galler’deki NATO zirvesinde IŞİD’e karşı ortak mücadele yürütecek bir  koalisyon oluşturulması yönünde karar almışlardı. Bu karardan bir kaç hafta sonra da Fransa inisiyatif alarak bölge ülkelerinin NATO ülkeleriyle koordinasyon içinde hareket edecekleri, esas olarak Irak’ta faaliyet gösterecek bir anti-IŞİD koalisyonu oluşturmuştu.

Bu koalisyonların ortak gayesinin,  IŞİD tehdidine karşı dünya kamuoyunun dikkatini çekmek (Bu sayede IŞİD kasıtlı olarak adeta  bilim-kurgusal, gizemli, sofistike, her şeye kadir bir organizasyon olarak sunuldu.Böylece genç, köksüz müslüman nüfus nazarında çekiciliği arttırıldı), IŞİD’in parasal ve lojistik kaynaklarını yok etmek (IŞİD’in parasal, askeri, lojistik kaynakları, destekleri apaçıktı, bu desteklere son verilseydi, IŞİD iki üç haftadan fazla varlığını sürdüremezdi) IŞİD’e karşı ortak askeri operasyonlar düzenlemek (Tersine IŞİD’in Suriye ordusu karşısında önünü açacak operasyonlar yapıldı)  olduğu duyurulmuştu. Tabii asıl amaçları IŞİD bahanesiyle, Suriye ve Irak’ı işgal etmek ya da küçük “nüfuz bölgeleri” halinde bölmekti. Bu iki ülkeyi şu ya da bu şekilde kolonileştirmekti.

Rusya müdahalesine kadar, aradan geçen yaklaşık  bir yıllık zaman içinde IŞİD’in geriletilmesi mümkün olmamış, söz konusu koalisyonların IŞİD’le savaşıyormuş gibi yaparak zaman kazanmaya çalıştıkları ortaya çıkmıştı. Hem emperyalist ülkelerin kendi içlerinde hem de kendi aralarında görüş ayrılıkları vardı. Emperyalist sistemin vasal bileşenleriyle sistemin efendileri arasında da sürtüşmeler olduğu görülüyordu.

“Kontrollü kaos” stratejisinin kontrolü mümkün olamıyordu. Batı ülkeleri aleyhine öngörülemeyen demografik sonuçlar doğuruyordu. Kontrol edilemeyecek kadar geniş boyutları olabilecek bölgesel savaş olasılığı ortadaydı. Olası bir savaşı göze alamayan ABD hükümeti, bölgedeki bu belirsizliği gidermek ve  artan basıncı düşürmek adına İran’la anlaştı. Antlaşmayı yetkili kurullarında onaylattı. Böylece Rusya müdahalesi için koşullar da temin edilmiş oldu. Muhtemelen ABD ve Rusya arasında (en azından) bir tür zımni antlaşmaya varılmıştı.

Bu demek değildir ki, iki ülke karşılıklı olarak oturup madde madde, detaylı bir şekilde bir antlaşmaya vardılar. Muhtemelen Rusya’nın “ılımlı teröristler” e değil ama  IŞİD’e karşı operasyon yapması, “ılımlı olmayan” cihatçıların  belini kırması Obama yönetimi tarafından kabul edilebilir bulunmuştu. Ancak Rusya’nın daha öte adımlar atması olasılığı da herhalde ABD tarafından ihmal edilmiş değildi. Dahası, Rusya’nın bir noktadan sonra (elbette ABD’nin katkılarıyla) tökezleyeceği hesapları da yapılmış olmalıdır.

Rusya, Suriye, İran, Irak ve Hizbullah güçleri, NATO koalisyonunun bir yılda alamadığı mesafeyi bir kaç hafta içinde aldılar. Sahada arka arkaya başarılar kazanmaya başladılar. Bu gelişmeler karşısında, ABD ve müttefikleri itibar kaybettiklerini fark ettiler. Rusya, askeri başarılarıyla da kalmadı, diplomatik bir atağa geçti. Esad yönetimini Suriye’nin tek meşru yönetimi olarak tespit eden Cenevre’deki tavrın altını çizerek, Cenevre barış sürecinin tekrar başlatılmasını talep etti. Daha da ileri giderek, İsrail’in Golan Tepeleri de dahil olmak üzere 1967 Savaşı öncesindeki sınırlarına çekilmesini gündeme taşıdı(1).

Emperyalistler bakımından bu kadarı fazlaydı. Askeri başarılarla desteklenmeyen bir diplomasinin başarılı olamayacağını biliyorlardı. Suriye’den emperyal hesapları adına çok fazla beklentileri olan Fransa (2),  Esad’lı bir Suriye’yi  kendileri adına “olmak ya da olmamak” sorunu olarak gören AKP rejimi Türkiye’si, S.Arabistan, Katar ve İsrail gibi ülkeler mevcut Şam yönetiminin meşruiyetini onaylayan her türlü diplomatik ve askeri çözüme karşı direniş gösterdiler.

Bunu yaparlarken, IŞİD’e karşı alternatif olacak cihatçı yapılar oluşturmaya ya da farklı cihatçı yapılarını güçlendirmeye başladılar. Artık IŞİD’i bu haliyle kullanmalarının kolay olmayacağını görüyorlardı. Bu çerçevede, mesela, “vatan savaşı”yla (!) da  meşgul Türk genelkurmayı IŞİD’e verdiği desteği  “ılımlı cihatçı” Ahrar-uş Şam örgütü lehine  azalttı. Şam’daki meşru yönetim, Türk genelkurmayına mensup subay ve astsubayların, MİT elemanlarının söz konusu örgütte fiilen görevler üstlendiklerini açıklamıştı.

Bu arada, özellikle Fransa ve İsrail, Suriye’nin kuzeyinde, Suriye ordusunun verdiği büyük askeri destekle cihatçı katillere karşı başarılar elde etmiş olan Kürt direnişçileri kendi yanlarına çekerek Şam yönetimine karşı kullanabilecekleri bir mevzi elde etmeye gayret ediyorlardı.

Öte yandan, Rus müdahalesi sonrasında Almanya kendisini mümkün olduğu kadar sahadaki mücadelelerin dışında tutmaya çalıştı. Bölgeden AB ülkelerine doğru göçler konusunda Türkiye’ye bir takım rüşvetler vererek onu tampon olarak kullanmaya çalışıyor. Almanya, Rusya’nın müdahalesinden de pek rahatsızlık duymamıştı. Hatta başlarda açıkça desteklemişti. Ta ki Volkswagen ve Deutsche Bank krizleri patlayıncaya kadar. Almanya şimdilik  askeri ve siyasal olarak doğrudan Suriye sorununa dahil olma iradesi göstermiyor. Başka bir yazıda Almanya’nın durumunu tartışacağım.

Yemen’de savaştıracak asker bulmakta zorlanan ( En son, bazı Afrika ülkelerine rüşvet vererek asker katkısı aldı. Mesela Senegal geçen ay 6 bin civarında asker verdi. Tabii bu işler hep parayla olabiliyor. En önemli  gelir kaynağı olan ham petrolün fiyatları da uzun yıllardan sonra en düşük düzeyde bulunuyor) S.Arabistan, orada saplandığı bataklığın kendisini hızla içine çekmekte olduğunu da fark ediyor. Yemen’e bulaşırken çok şey beklediği Mısır’dan da beklenen destek gelmedi.  Dahası, Mısır, özellikle M.Kardeşler faktörü nedeniyle, Şam yönetimine yakın duruyor. Rusya ile iyi ikili ilişkiler kurmak istiyor. Rusya’nın Suriye’deki varlığından rahatsızlık duymuyor. Eğer Esad’lı Şam ayakta kalırsa, S.Arabistan’ın zaten kendi içinde iktidar kavgalarıyla bölünmüş yapısından üç ayrı emirlik ya da krallık çıkması olasılığı var.

Emperyalistler bakımından daha önemlisi, Çin’in de aralarında bulunduğu ülkelerin bölgede Rusya ve İran’la dayanışmalarını arttırma riskinin ortaya çıkmış olmasıdır.  Bütün bu faktörler ABD’ yi sahada tekrar açık olarak rol üstlenmeye sevk etmiş olmalıdır. ABD’nin son günlerde koalisyon güçleri hesabına bölgeye ağır bombardıman uçakları ve havadan karaya etkili füzeler göndermiş olmasının böyle izah edilmesi mümkündür. Nitekim, kuzey Irak’ta IŞİD’in geriletilmesinde, bu arada, Paris saldırılarının ve Viyana görüşmelerinin hemen öncesinde, IŞİD için çok önemli bir mevzi olan Sincar’ın IŞİD’den alınmış olmasında bu son ABD desteğinin önemli katkısı olmuştur. ABD, bir yıldan beri IŞİD karşısında yapamadığını, Rusya’nın müdahalesi sonrasında süratle yapmak ihtiyacı duymuştur. ABD’nin son açıklamalarından müdahalelerini arttıracağı da anlaşılıyor. İlerleyen günlerde, diplomasi masasına, eğer oturulabilirse,  eli kuvvetli oturmak istediği açıktır.

Aşağı yukarı iki hafta öncesine kadar Şam yönetimine yakın duran, onunla işbirliği yaparak cihatçılar karşısında mevzi kazanmış olan ülkenin kuzeyindeki Kürt gruplar, ani ama şahsen beklediğim bir manevrayla (3), tekrar ABD tarafına geçmişlerdir. Suriye’nin kuzeyi aslında etnik ve dinsel olarak hayli karışık bir bölgedir. Önemli miktarda bir hıristiyan nüfus var. ABD ve Kürtler şimdi bu farklı gruplar, özellikle hıristiyan gruplar üzerinde baskıyı arttırıyorlar. Onları Şam yönetiminden kopartmaya çalışıyorlar (Bir önceki yazımda “Hatay sorunu” etrafında, sömürgeci Fransa’nın aynı bölgede bulunan Ortodoks hıristiyan nufüs üzerindeki kolonyalist baskılarına değinmiştim). Esasen “Kürt kantonu” denen oluşumlar bu farklı etnik ve dinsel grupların ortak demokratik anlayışı sayesinde olanaklı olabilmişti. Ancak son zamanlarda hristiyan toplulukların Kürtlerin milliyetçi baskılarına maruz kaldıklarını açıkladıklarına tanık oluyoruz.

Burada ABD’nin yapmak istediği Şam yönetiminin söz konusu bölgede giderek artmakta olan etkisini kırmaktır. Halen Suriye içinde kendilerine tabi, uydu, otonom bölgeler yaratmayı planlıyor. Irak’ta olduğu gibi, Suriye’de de birbirlerinden kopuk etki veya güç alanları oluşturmaya çalışıyor. İsrail, Türkiye, S.Arabistan, Katar ve Fransa gibi ülkeler öteden beri bunu öneriyorlar. Ancak ABD’den farklı olarak, Esad yönetimi altında bunun başarılamayacağını iddia ediyorlar.

Bir kere meşru Suriye yönetimi ülkenin bölünmesi olasılığını kabul etmeyecektir. Irak’ta bu tür bir çözümün nelere mal olduğu görüldü. Görülüyor. Sonra, Suriye’nin kuzeyi ile Irak’ın kuzeyini birbirlerine karıştırmamak gerekir. Suriye’nin kuzeyi etnik ve dinsel olarak çok daha karmaşık bir bölgedir. İran, Rusya gibi ülkeler (Vasal Türkiye’yi saymıyorum. O itaat etmek zorundadır) nüfuz alanlarının, özellikle de enerji koridorlarını ihtiva eden bu bölgede, daraltılmasını kabul etmeyeceklerdir.

Suriye’nin kuzeyindeki olası bir kolonyal “nüfuz bölgesi” nin hayata geçirilmesi, sürdürülebilmesi halen IŞİD’in ve diğer cihatçıların en önemli lojistik desteklerini temin ettikleri Türkiye sınırındaki  110 km’lik Cerablus-Afrin hattından Türkiye’nin vereceği destekle mümkün olabilir. Bu desteğin sürekli olması anlaşılabilir nedenlerden dolayı (Türkiye Kürdistan’ı) beklenemez. Halep’in Şam yönetiminin kontrolüne; Musul’un Bağdat yönetiminin kontrolüne gireceği koşullarda ABD, İsrail ve Fransa’nın kolonyal bir Kürt devleti yaratma olasılıkları güçlü görünmemektedir. Bu şıkka oynamak Kürt siyasetleri adına telafisi mümkün olmayacak zararlara yol açar. Tekrar olsun, emperyalizme karşı durmadan, sosyalist, anti-emperyalist bölgesel güçlerle işbirliği içine girmeden Kürt siyaseti adına hiç bir ilerici sonuç alınamaz.

Rusya’nın müdahalesi sonrasında, beklendiği gibi, kimi bölge ülkelerinde bir dizi terör eylemlerine tanık olundu. Bunların hepsi yeni oluşan konjonktürün etkileri olarak görülmek gerekir. Planlayanları, elde edilmek istenen sonuçları farklı olabilir. Ancak tek bir gerçekliğin, değişen konjonktürün doğurduğu tepkiler olduklarını söylemek mümkündür. Bununla beraber, söz konusu eylemlerin en spektaküler olan ikisine, Ankara patlamasına ve Paris saldırılarına bakıldığı vakit, bunların sofistike değil, tersine oldukça basit ve ilkel (Zor, büyük hedefler değil, savunmasız, rastgele hedefler seçiyorlar. Tam da “kör terör” denilen tarzda eylemler yapıyorlar. Genellikle kalabalık ortamlarda önlem alınması güç intihar bombacıları kullanıyorlar), bununla beraber gayet organize eylemler olduklarını, gelişmiş istihbarat birimlerinin işbirliği, ilgili devletlerdeki belli başlı güvenlik  kurumlarının katkıları olmaksızın yapılabilmesinin mümkün  olmadığını kabul etmek gerekiyor (4). Açık konuşmak gerekirse, Paris’teki gibi bir saldırıdan MI6’nın, CIA’nin, MOSSAD’ın, DGSE’nin hatta MİT’in, en azından bunlar içinde yer alan belli fraksiyonların haberinin olmaması kabil değildir.

Fransa’daki son saldırılarla bu ülkeye bir “mesaj” verilmek istenmiştir. Burası açık. Ancak bu mesajın içeriği konusunda emin olmak zor. Bir kere IŞİD’in askeri olarak çökmekte olduğu anlaşılıyor. Sincar’ın düşmesi, Musul ve Rakka bağlantısını kopartacaktır. Rakka IŞİD’in çok önemli bir karargahıdır. Suriye ordusunun Halep’te ilerlemesi, Türkiye’den gelmekte olan vazgeçilemez lojistik desteğin tehlikeye düşmesi anlamına da geliyor. Yani örgütte bir panik olduğunu tahmin etmek zor değildir. Fransa’nın kuzeydeki Kürtlere desteğini arttırması da IŞİD’i rahatsız etmiş olmalıdır. Muhtemelen Fransa ve Türkiye gibi ülkelerin kendilerini sattıklarını düşünüyorlardır. Haklı olarak, en önemli destekçileri Tayyip Erdoğan’ın iktidarını sürdürebilmesi için Haziran ve Kasım seçimleri öncesi vermiş oldukları desteğin karşılığını  almak istiyorlar. Türkiye’de IŞİD saldırılarının artması beklenmelidir.

Paris saldırısının  başka bir açıklamasını, olayın iki önemli toplantı, Viyana ve Antalya buluşmalarının hemen öncesinde cereyan etmiş olması etrafında  kurgulamak da mümkün. Saldırıdan sonra Viyana’dan kimsenin öngörmediği kadar hızlı bir sonuç çıkartılmıştır. Bu arada, Fransa’nın, daha önce, Sarkozy zamanında Libya’nın bombalanmasında  olduğu gibi, kendi başına hareket etmesinin önüne geçilmek istendiğini de düşünebiliriz. Veyahut, daha genelleştirilmiş bir iddia olarak, Fransa’nın yeni konjonktürde Anglo-Amerikanların beklentilerine aykırı bir şekilde hareket ettiği söylenebilir. Bunu,  ayak direme veya kendi başına racon kesme alt başlıkları altında düşünmek de mümkündür. Bu tür akıl yürütmelerin meşru olmadığını iddia edemeyiz.

Net olarak görülen şey, emperyalist bloğa mensup ülkelerin el birliğiyle yıllarca eğitip, donatıp besledikleri teröristlerin artık onları da vurmaya başlamış olduklarıdır. Ve bunun arkası gelecektir.

NOTLAR

1) Rusya’nın diplomatik önerileri gerçekçidir. Suriye sorununun çözümü  basitçe, “kabul edilebilir bir seçim” ile sona erecek bir “geçiş süreci” ne indirgenemez. Böyle bir seçimin şartlarının var olup olmadığına dair itirazlar bitmek bilmeyecektir. Emperyalistler kendi lehlerine bir sonuç çıkması için her türlü manipülasyona başvuracaklardır. Seçim yapılsa, bu kez istemedikleri bir sonuç çıktığında yine itirazlar yükselecektir. En önemlisi, seçim, ulusal egemen demokratik bir devlet olarak Suriye’nin birliğinin teminatı olarak görülemez. Böyle bir gücü olmayacaktır.

Seçim olmasın mı? Olsun tabii. Ancak öncelikle Suriye sorununun çözümünü bölgesel bir siyasal süreç olarak görmek kaydıyla. “Geçiş süreçleri” diplomasi de bugüne kadar bir işe yaramamıştır. Kalıcı çözüm ancak “siyasal süreç” ten çıkabilir. Suriye sorununu bölgenin demokratikleştirilmesi, gerici, işbirlikçi rejimlerin tasfiyesi, Filistin sorununun çözümü, Irak’ın demokratik, ulusal-egemen bir devlet olarak bütünlüğü, Türkiye’de Kürt sorununun demokratik çözümü, İsrail’in işgal altında tuttuğu topraklardan çekilmesi gibi siyasal başlıklardan soyutlayarak düşünmek kabil değildir. Tabii eğer palyatif çözümler,  barışa son verecek bir “barış” peşinde değilsek.

Gelgelelim, Rusya başlangıçtaki diplomatik konumunun arkasında durabilir mi, emin değilim. Çünkü Rusya’da neo-liberallerle, ulusalcıların koalisyon halinde oldukları bir yönetim var. Ulusalcılar, ağırlıklı olarak devletin güvenlik birimlerini; neo-liberaller, ekonomik kurumlarını kontrol ediyorlar. Neo-liberalleri bu koalisyona adeta mahkum eden bir gerçek, Rusya’nın en önemli gelir kaynağının ham petrol ve doğal gaz olmasıdır. Ekonominin ayakta kalması bu stratejik malların fiyatlarının düşük olmamasına bağlıdır. Stratejik malların fiyatlarını kabul edilebilir düzeyde tutmak için de güçlü bir askeriyeye dayanan siyasete ihtiyaç olduğu açıktır.

Rusya ve İran’ın Suriye meselesine bu kadar angaje olmalarının esas nedenleri arasında sadece enerji bölgeleri, enerji kaynakları ile ilgili kayguları yok. Bu iki ülke S.Arabistan’ın OPEC üzerindeki etkisini kırmaya çalışıyorlar. Fiyatların belirlenmesinde S.Arabistan’ın tek başına önemli bir rol oynamasına mani olmak istiyorlar. Amiyane tabirle, bu ülkenin gırtlağını sıkmaları gerektiğini düşünüyorlar. Rusya ve İran’ın bölgedeki etkilerinin artması, S.Arabistan’ın fiyatların belirlenmesindeki etkisinin azalması anlamına gelecektir. Bu şartlarda, S.Arabistan zaten zımnen müttefik olduğu İsrail’e dört elle sarılma ihtiyacı duyacaktır. Siyonizm, selefilik ve Müslüman Kardeşliği, müttefikten öte, varoluşsal bir sorun olarak birbirlerinden ayrılması mümkün olmayan üç siyasal konumdur. Bunlar arasında eşgüdümü sağlayan da birlikte tabi oldukları emperyalist büyük siyasettir.Aklıma gelmişken, siz hiç şimdiye kadar, ABD,S.Arabistan ve İsrail çıkarlarına zarar veren bir IŞİD eylemi duydunuz mu?

2) Fransız emperyalizminin şaşalı geçmişini ihya etme arzusunu Libya’ya saldırı sırasında da görmüştük. Sarkozy, Kaddafi’ yi kollamak adına ondan rüşvet almıştı. Sonra da ilk o vurmuştu. Esad rüşveti değil, dövüşmeyi seçince,  Hollande, S.Arabistan ve Katar gibi ülkelerden rüşvetler  koparttı. Epey bir meblağı cebe indirmiş olduğunu tahmin etmek zor değil.

3) Tekrarlamak gerekirse, jeo-ekonomi-politik tarihsel bir olgudur. Nehir yatağına benzer. Uzun tarihsel dönemler boyunca aynı yatakta akar. Değiştirilmesi, büyük devrimci dönemler, büyük toplumsal alt üst oluşlar, yıkımlar sonrasında mümkün olabiliyor. Yani ha deyince değiştirilemiyor. Belli bir uluslararası bağlam içinde yer alıyor. Oradan, istediğiniz vakit,  “size doyum olmaz, haydi bana eyvallah” deyip ayrılamıyorsunuz. Mesela, modern Türkiye’nin jeo-politik rotası, öncesinde imparatorluğun dağılmasına ramak kalmış olan Tanzimat devrinde belirlendi. Tanzimat devrinde Türkler uygarlık değiştirdiler desek yeridir. Türkiye o zaman kendisini Batı Avrupa jeo-politiğine bağladı. Hatta bu konumunu konsolide etmek adına, bunun toplumsal, kültürel gereklerini de yerine getirdi. Ya da getirmeye çalıştı diyelim. Osmanlı beklenenden uzun yaşamasını bu sayede temin edebildi. Cumhuriyet de aynı doğrultuda kalmayı öngörmüş olduğu için mümkün olabildi. Ve bu doğrultusunda ısrarlı olduğu için de ömrü 80 yıl sürdü. Avrasyacılar bu gerçeği anlamak istemiyorlar. Türkiye bu Batıcı doğrultuya “Rusya tehdidi” nedeniyle girdi. Yani bir anlamda, siyasal olarak, Tanzimat’tan beri Rusya’yı düşmanlaştırarak, ötekisi yaparak, kendisini tanımladı. Kürt siyaseti de, 1.Dünya Savaşı’ndan itibaren kendisini Türkiye karşısında Batı’nın (Türkiye’ye verilecek ayarlar bakımından) oyuna süreceği bir kart haline getirdi. Böylece daha baştan bağımsızlık olanağını ortadan kaldırmış oldu. Türk ve Kürt siyasetleri batıcıdır. Kısa aralar dışında emperyalizmin işbirlikçisidir.  Bu yüzden bugün Rusya’nın Suriye’ye müdahalesi bu iki “müttefik” siyaseti rahatsız etmiştir.

4) Rusya’nın müdahalesi sonrasında terör saldırılarına maruz kalacağı biliniyordu. Sina Yarımadası üzerinde Rus yolcu uçağının düşürülmesi (Rusya hâlâ düşürülmemiş olduğunu iddia ediyor) önemli bir olaydır. Şimdi bu uçağın bir füzeyle vurulmamış olduğu açıktır. Aksi halde uçağın kalıntılarının bulunduğu yerde TNT izleri olurdu. Bu izlere rastlanmamış olduğu açıklandı. Bu Sina bölgesi, İsrail sınırına yakın oluyor. Muhalif Müslüman Kardeşler, İsrail’le sürtüşen aynı soydan Hamas militanları, bir miktar IŞİD militanı bu bölgenin istikrarını, kontrolünü güçleştiriyor. İsrail de bunu istiyor zaten. IŞİD’in füzeyle o yükselikte uçan bir uçağı vurma olanağı yok. Eğer gerçekten füzeyle vurulmuş olsaydı, IŞİD bunu ancak, mesela, İsrail gibi müttefik bir güçten yardım alarak yapabilirdi.

Başka bir şey oldu. Muhtemelen uçağın bilgisayar sistemine müdahale edildi. Mesela, otomatik pilot devre dışı bırakılmış ya da kilitlenmiş olabilir. Bunun için dışarıdan bir müdahale gerekir. Bu da  IŞİD’in bir başına becerebileceği bir iş değil.

Öte yandan, ABD’de bu yolcu uçaklarıyla oynamayı çok sevenlerin olduğunu da biliyoruz. Şimdi aklıma G.Kore uçağının Kamçatka yarımadası üzerinde düşürüldüğü olay geliyor. Sanıyorum 1983 yılıydı. Reagan yönetimi ve Andropov liderliğindeki SSCB yönetimi arasında aksamış füze görüşmeleri yeniden başlatılmak isteniyordu. Soğuk savaşın şiddetli zamanıydı. Amerika SSCB’yi uzlaşmazlıkla  itham ediyordu. Derken söz konusu uçağın Sovyet hava sahası üzerinde Sovyet uçakları tarafından düşürülmüş olduğu açıklandı. Uçak Kamçatka’da Sovyet askeri üslerinin bulunduğu bir sahanın üzerinde yol alırken vurulmuştu. Olay SSCB aleyhinde büyük bir kampanya yapılmasına neden olmuştu. Araştırmalar sonrası G.Kore uçağının rotasının epeyce dışına çıkarak Sovyet topraklarına girmiş olduğu anlaşıldı. Yani rotasını şaşırmıştı. Bir süre sonra G.Kore uçağının kendi rotasında doğru bir şekilde ilerlerken G.Kore’deki Amerikan üslerinden kalkmış iki adet Amerikan savaş jeti tarafından taciz edildiği ve rotasını değiştirmek zorunda bırakıldığı ortaya çıkmıştı. Hatta o savaş uçaklarının görüntüleri gazetelerde çıkmıştı. Olayda 260 civarında yolcu hayatını kaybetmişti.

Bir başka “yolcu uçağı” vak’ası, 1988’de İran-Irak savaşı sırasında, İran’ın Irak’ı dağıtacağı anlaşılınca yaratılmıştı. İran Körfezi’ndeki bir Amerikan savaş gemisinden atılan bir füzeyle Boeing tipi bir İran yolcu uçağı İran hava sahası içindeyken vurulmuş 300’e yakın insan öldürülmüştü. Bu olay, İran’ı barışa ikna etmiş, Saddam rejimi ayakta kalmıştı. Hatta ABD uçağın yanlışlıkla vurulduğunu kabul etmiş olmasına rağmen tazminat ödemeyi o zaman reddetmişti.

Bir başka olay, yakınlarda cerayan etti. Ukrayna üzerinde bir Malezya uçağı düşürülmüş, Rusya ve Ukrayna’nın doğusundaki Lugansk ve Donetsk yönetimleri sorumlu gösterilmek istenmişti. Uçağın Kiev yönetimi tarafından düşürülmüş olduğuna şüphe yok. Zaten olayın üzerinin örtülmeye çalışılması da bu kuşkuyu arttırıyor.

Son olarak, ABD’deki 11 Eylül saldırılarında da yolcu uçaklarının kullanılmış olduğunu hatırlatmak isterim.

Bu karikatürü www.sol.org.tr sitesinden aldım

Önce şunu söylemem lazım: Bugün bu yüzde 50 oyla seçilmiş hükümetin ömrü fazla uzun olmayacak. Suriye’de yenilgiyi kabul etmek istemeyenler tasfiye olacaklar. Daha önce bir kaç kez söylemiştim.  Yalnız bu kez “beklenenden dahi kısa olacak” kaydını da düşmek isterim. Türkiye, Fransa ve S.Arabistan, Suriye sorununda gerçeklikten kopmuş  haldeler. Yeni konjonktüre direniyorlar. Bu üç ülkenin Suriye ile ilgili aralarında yapmış oldukları gizli antlaşmalar var. Antlaşmaların içeriği gizli olabilir ama antlaşmaların varlığı sır değil. Bu üç ülkenin daha fazla direnmeleri, daha fazla batağa saplanmaları anlamına gelecektir. Bugün, mesela,  Kürt bölgelerindeki çatışmaları bu yeni konjonktürden ayrı düşünemeyiz.

Şimdi, Antalya’da bir zirve var. Bu zirve 19yy ve 20 yy’daki emperyalist paylaşım tartışmalarının yapıldığı zirvelere benziyor. Herhalde 21 yy’ın ilk önemli zirvesi olacaktır. Elbette barış ve istikrar adına kalıcı bir sonuç çıkması beklenmemelidir. Geçmişte bu tür zirveler ya büyük savaşlar öncesinde ya da sonrasında yapılırdı. Her defasında, çözüm olarak sunulanın aslında daha büyük belaların habercisi olduğu görülürdü.

Anglo-Amerikan hegemonyası sönüyor. Tarihte hiç bir hegemonik güç yerini başka bir güce veya güçlere barış içinde terk etmiyor. Kapitalizmin bir dünya sistemi haline gelmek yolunda dev adımlar attığı 16 yy’dan beri durum böyle. Son büyük savaş, 2.D.Savaşı nükleer bir savaştı. Bu savaşın sonuna doğru ABD, yükselen hegemonik güç olduğunu atom bombalarıyla ilan etmişti. Bu konuya da daha önceki yazılarımda bir çok kez değinmiş olduğum için geçiyorum.

Yine geçerken, modern siyasal tarihte, bu tür emperyal paylaşım mücadelelerinin kızıştığı devirlerde, “barış görüşmeleri” öncesinde ve sonrasında sansasyonel terör olaylarının görüldüğünü hatta yoğunlaştığına tanık olunduğunu bir kez daha belirtmek isterim.

Neden Fransa? Fransız sömürgeciliği 1830 yılında Cezayir’in işgaliyle başladı. Bu işgalin hemen sonrasında Fransa’da devrim oldu, Bourbon ailesine mensup Kral 10.Charles’ın yerine Orleans hanedanına mensup akrabası Louis -Philippe kral oldu. Bir devrimdi, çünkü burjuvazi ve özellikle de onun finans fraksiyonu, küçük burjuvazinin ve kısmen de proleterlerin desteğiyle iktidarı kesin olarak almıştı. Bütün bu toplumsal alt üst oluş, Fransız Devrimi sonrası girilen birbirini izleyen uzun Restorasyon dönemleri içinde cereyan etmişti. Louis -Philippe cumhuriyeti değil ama meşruti monarişiyi tesis etmişti.

Bu devrim/restorasyon devri modern Fransız tarihinde toplumsal alt üst oluşların, devrimci mücadelelerin  en şiddetli ve süreğen şekilde yaşanmış olduğu bir devirdir. Bugün dahi her devrimcinin çalışması gereken öğretici bir dönemdir. Farklı siyasal görünümler altında kesintili olarak 1871’e kadar aşağı yukarı yetmiş küsur yıl sürmüştür.

Fransız sömürgecilik tarihinde “Cezayir sorunu” yakın zamanlara kadar farklı kombinasyonlar, görünümler altında çok önemli bir yer tutmuştur. En çok da, “ezilen halkların kurtarılması” şiarı altında savunulmuş, meşrulaştırılmak istenmiştir. Bu meşrulaştırma girişiminde “özgürlükçü sol” her zaman eşsiz hizmetler vermiştir.

Bu çerçevede, Komün’ün önde gelen düşmanlarından, baş kasaplarından birisi olan, “solcu”, “liberal”, “cumhuriyetçi”, “laik” gibi sanlar yakıştırılan ( Komün bastırıldıktan sonra hemen Paris Belediye Başkanı yapılmıştı) Jules Ferry’i (1832-1893) hatırlayalım. Neden onu şimdi hatırlıyoruz? Fransa cumhurbaşkanı Hollande yüzünden. Bu yakınlarda Fransa’nın “sosyalist” cumhurbaşkanı Jules Ferry’den övgüyle bahsetmiş, saygılarını sunmuştu.

Her zaman Fransa’nın sömürgelerini genişletmesini savunmuş “solcu” Jules Ferry, 1871’de Alsace Almanlara kaybedildikten sonra ” şimdi Fransa’nın Alsace’ın yerini dolduracak yeni sömürgelere ihtiyacı var” diyerek, Afrika ve Çin-Hindi’ni işaret etmiş, biraz sonra da etkileri ta Vietnam savaşına kadar sürecek meşhur “Tonkin provokasyonu” nu tezgahlamıştı.

Bugünkü şartlara bakarak, “Hollande niçin böyle bir şey yapma ihtiyacı duymuş olabilir” diye uzun uzun düşünmeye gerek var mı?

Zamanı biraz geriye alalım. 2010 yılında, Fransa ve İngiltere, Lancaster House Agreement denilen ( Daha önce, 60’lı yıllarda yapılmış,  Afrika’da “Rodezya sorunu” etrafında, yani yine bir sömürgeci bağlamı bulunan aynı taşıyan antlaşmayla karıştırılmamalıdır) bir “işbirliği, savunma ve güvenlik” antlaşması imzaladılar.  Yeni bir tür Sykes-Picot da denebilir. Bu emperyalist antlaşmayla, Fransa ve İngiltere, Amerika’nın BOP operasyonlarına doğrudan ve etkin bir şekilde dahil olacaklardı. Antlaşmanın bir çok maddesi gizli tutulmuştur. Antlaşmayla, Orta Doğu’da despotik, anti-demokratik rejimlerin tasfiyesi hızlandırılacak, “demokratik, hümaniter” rejimlerin kurulması sağlanacaktı. “Arap baharı”, ABD’nin “renkli devrimler” inden esinlenilerek  ilk kez bu toplantıda kararlaştırılmıştır. Buna göre, önce Libya ve Suriye eş zamanlı olarak Fransız ve İngiliz uçakları tarafından etkili bir şekilde bombalanacaktı. Sonra El Kaide ve türevi cihatçı lejyonerler karadan devreye sokulacaktı. Fransa adına bu antlaşmanın baş mimarı olarak görülebilecek kişi, “neo-con” A. Juppe idi.

Gelgelelim Fransa, bir uyanıklık yaparak, “ilk darbeyi vuran malı götürür” mantığıyla İngiltere’yi ekip, kararlaştırılan tarihten  iki gün önce Libya’yı bombalamaya başladı. Tabii ABD ve özellikle İngiltere çok kızdılar. Fransa’yı protesto ettiler. Yalnız bıraktılar. Bu yüzden Suriye’nin bombalanmasından o zaman vazgeçilmişti. Fransa’da bu işi yapan Sarkozy’nin  başına gelenleri de biliyoruz. Sonuç olarak Libya, Fransa adına tam bir hayal kırıklığı oldu.

Ancak bu kez Hollande yönetimi Suriye’de işleri sıkı tutmaya karar verdi. Bir yandan Fransa içinde ve dışında “ilerici, liberal, demokrat” güçler kullanılarak, hedef alınan veya sömürgeleştirilecek olan ülkelere karşı hep yapıldığı gibi, bir kez daha, ideolojik, dezenformasyon kampanyası başlatıldı. Bu çerçevede,   “Diktatör, Suriye halklarının kasabı zalim Esad” muhabbeti başlatıldı.( Bir örnek olması adına,  o malum koronun bizdeki acentalarının aslında hep aynı, bilindik şablona göre kurgulanmış olan yazıları  için BirGün Gazetesi kolleksiyonlarını önerebilirim).

Fransa, bu kez İngiltere ve ABD’nin bilgisi ve desteği dahilinde, Ürdün’de, kısaca ÖSO olarak tanınacak örgütü kurdu. Bunu yaparken Türkiye’den lojistik destek aldı. Bu lejyoner sömürgeci örgütün savaşçıları yine El Kaide havuzundan devşirildi. Büyük çoğunluğu, ABD ve Türkiye marifetiyle Libya’dan taşındı. Bu trafiği yöneten Libya’daki ABD büyük elçisi, nakil işlemlerindeki aksaklıkları gidermek için Türk büyük elçiyle görüştükten bir gün sonra muhtemelen cihatçılar arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle öldürülmüştü.

ÖSO’nun ilk komutanı Suriyeli Riyad El Esad oldu. Suriye’deki meşru yönetimin başında bulunan Esad ve ailesiyle hiç bir yakınlığı bulunmayan bu zat, sanki Esad yönetiminin ve Esad ailesinin bir parçasıymış, ve o dahi başkaldırıyormuş gibi sunulmuştu. Emperyalist savaşların sadece askeri bir boyutu olmuyor tabii. Enformatik bir boyutu da oluyor.  Bu komutan müsveddesi muhtemelen ismi yüzünden tercih edilmiştir. Ha bir de, bu örgütün bayrağı var. O da Fransa tarafından tespit edilmişti: Suriye’deki eski Fransız sömürgeci yönetiminin bayrağı. Örgüt, başkenti Humus olan “özgür Suriye Cumhuriyeti” kurmak amacında olduğunu belirtiyordu. Neden Humus? Humus, eski sömürgeci Fransız yönetiminin de başkentiydi. Emperyalizm yanlısı işbirlikçi sünni Arapların kalesi olarak görülüyordu.

Fransa, bu örgütteki cihatçıların “ılımlı islamcı” olduklarını söylüyor, örgütü doğrudan kendi genelkurmayının kontrolüne alıyordu. Biraz daha sonra ÖSO 3000 savaşçısıyla Humus’a saldırdı. Bu “ılımlılar”ın ele geçirdikleri yerlerde eşcinselleri binaların balkonlarından spektaküler bir şekilde aşağıya attıkları görüntüleri izlemiştik. Yine bu “ılımlılar”ın Şeriat Mahkemeleri kurarak, Esad yanlısı veya Alevi oldukları için 150 kişiyi ölüm cezasına çarptırdıklarını, bunları boğazlarını keserek öldürdüklerini, görüntülerini internetten yayınlamış olduklarını hatırlıyoruz.

ÖSO’nun Suriye içlerinde ilerlemesi, Suriye ordusu karşısında mevziler kazanmış olması, Fransızların temin ettikleri gelişmiş anti-tank füzelerle mümkün olmuştu. O sıralarda herhalde Fransız halkının kahir ekseriyetini temsil eden ahali televizyonları başında bu başarıları şanlı geçmişin yeniden ihyasının somut bir tezahürü olarak huşu içinde izlemekteydi.

Tam bu sıralardaydı, eski Fransız cumhurbaşkanı, sağcı Valery Giscard D’Estaing sahne alarak Birleşmiş Milletler’in Suriye’yi tekrar Fransız Manda Yönetimi’ne vermesini talep etmişti.  Meşhur Sykes-Picot antlaşmasının Fransız mimarı G.Picot’nun, Valery G. D’Estaing’in  büyük kuzeni olduğunu da hatırlatayım.

Bilindiği gibi, 2.D.Savaşı’ndan sonra Sovyetler Birliği öncülüğündeki  sosyalist dünyanın BM’de artan ağırlığı dolayısıyla BM artık bu tür sömürgeci kararlar alamaz olmuştu.

Yeri gelmişken, şu “manda yönetimi” kavramı hakkında da bir kaç şey söyleyeyim. ABD ve Britanya devleti arasında emperyalist rekabet hız kazanınca, kökleri ta Monroe doktrininde bulunan (Bu doktrin, Amerika Başkanı Monroe’nun 1823’te Meclis’te duyurduğu, Britanya’nın Amerika kıtalarında sömürgeleştirme faaliyetlerine izin verilemeyeceğini dair yeni Amerikan dış politikasının en önemli ilkesini içerir. Aslında böylece ABD söz konusu kıtaların kendi emperyalist planlarının arka bahçesi olduğunu ilan etmiş oluyordu. Britanya’ya “buralar bana ait sana yedirmem” demek istiyordu) esasını “ulusların kendi kaderlerini tayin hakkı” ilkesinin oluşturduğu Wilson Doktrini’ni  dış politikasının merkezine koymuştu. ABD’nin izolasyonist dış politikayı terk edip Avrupa’ya açılmasının  siyasal ve ideolojik bir aracı olarak görülmesi gereken bir doktrindir.

Kabına sığmayan Amerikan kapitalizmi, Britanya’nın geleneksel sömürgecilik anlayışı yerine “yeni-sömürgeci” bir anlayışı öne çıkartıyordu. Bu çerçevede, “sömürge” yerine “manda” kavramı kullanılıyordu. Mandacılık anlayışı, hedef ülkelerde entelektüel işbirlikçiler bulmayı kolaylaştırıyor, sömürgeciliği bu yeni ambalajı içinde meşrulaştırmak kolaylaşıyordu. Aynı zamanda, hedef ülkelerin egemenleri, bürokratları için daha kabul edilebilir bir siyasal çerçeve öneriyordu (1)

Devam edelim. 1.Dünya Savaşı sonrasında Osmanlı devleti dağılınca Mekke Emiri Şerif Hüseyin, Mekke ve Medine’de İngiltere’nin (meşhur Lawrence’ın oynadığı rolü hatırlayalım) telkiniyle bağımsızlık ilan etmişti. Daha sonra 1918’de, emperyalistlerin desteği altında Şerif Hüseyin’in oğlu Emir Faysal Şam’da geçici bir Arap hükümeti kurmuştu. Suriye’deki durum Wilson prensiplerinin uygulanabilmesi bakımından uygundu. “Manda” olmak talebi vardı. Ancak çok geçmeden bu işbirlikçi geçici hükümete karşı Suriye halkları ayaklandılar. Faysal, Fransa’dan yardım istedi. Fransa “manda” yönetimi görünümünde Suriye’yi kolonileştirdi. Başkent Sünnilerin ağırlıklı olduğu Humus’a taşındı. Yeni bir sömürge bayrağı yapıldı. Buna göre bayrak üzerinde yer alan üç renkten yeşil, Şii Fatımi geçmişi; beyaz, Emevi geçmişi; siyah, Abbasi geçmişi temsil ediyordu. Üç yıldız ise Alevi, Dürzi ve Hıristiyan azınlıkları temsil ediyordu.

Fransa daha sonra Suriye’ye ait olan Lübnan’ı Suriye’den ayırdı. Lübnan’da Maruni katoliklerin denetiminde bir devlet kurmak istiyordu. Ortodoks hıristiyanları bastırmadan bunu başaramazdı.  Bu yeni devlet, kendisi için en büyük tehditi daha çok Suriye’nin kuzeyinde yoğunlaşmış Ortodoks hristiyanlar ve onlarla siyasal işbirliğine yatkın Aleviler olarak tanımlıyordu. Aleviler henüz siyasal olarak örgütlü değildi. Yeni manda yönetimi sürekli olarak bu bölgeye askeri saldırılar düzenliyordu. Kesin bir netice alınamıyordu. Bu yüzden Suriye’nin kuzeyinde kontrolü sağlamak sömürgeci Fransız yönetimine  pahalıya mal oluyordu. Söz konusu Ortodoks hıristiyan ve Alevi muhaliflerin yoğunlaştığı kent Antakya idi (Aleviler henüz siyasal manada bir bütünlük göstermiyorlardı)

Fransa’da, Fransız sömürgeci siyasetinin “sol” temsilcilerinden, Jules Ferry’nin prototipi olduğu siyasal figürlerden birisi olan “sosyalist” Leon Blum başkanlığında Halk Cephesi hükümeti kuruldu. Halk Cephesi bütün sömürgeleri azad edeceğini vaat etmiş, ama bekleneceği gibi, hükümet olur olmaz bu vaadini unutmuştu. Avrupa’da bağımsız ülkelerin Alman ve Fransız emperyalistleri tarafından Nazilere  peşkeş çekildiği günlerde, Suriye’nin kuzeyindeki baş ağrısından bunalmış Halk Cephesi de Antakya’yı yeni Türkiye Cumhuriyeti’ne sorunsuz bir şekilde (hatta seve seve) peşkeş çekiyordu (1939). Fransız ve Suriye egemenleri, Lübnanlı katolikler bölgedeki Ortodoks hıristiyan ve Alevi halktan nefret ediyorlardı. Fransa özellikle bölgenin geleceğiyle ilgili Katolik projeleri dolayısıyla Ortodoks hıristiyanların tasfiyesine büyük önem veriyordu. Leon Blum, Antakya’nın Türklere verilmesiyle bu Ortodoksların çok geçmeden milliyetçi kemalistler  tarafından yok edileceğini gayet iyi biliyordu. Nitekim, öyle de oldu.

2.D.Savaşı sonrasında Suriye’nin bağımsızlık talebine Fransa, ağır bir bombardıman ve katliamlarla yanıt verdi. Ülkedeki halklar, dinsel gruplar birbirlerine karşı kışkırtıldı. Fransa o kadar gözünü karartmıştı ki,  bağımsızlık kararı alan Suriye parlamentosunu dahi bombalamıştı. Suriye devleti SSCB’nin desteğini de alarak bağımsızlığını almış, yine SSCB’nin desteği sayesinde bu bağımsızlığını konsolide etmeyi başarmıştı.

NOTLAR:

1) “Wilson doktrini” nin sömürge ve yarı-sömürgelerde aydınları nasıl cezbetmiş olduğuna dair bizden iyi bir örnek Halide Edip hanımdır. Halide Edip hanım, daha 13-15 yaşlarında iken, Osmanlı topraklarında mebzul miktarda açılmış bulunan emperyalist -misyoner okullarından birisi olan Üsküdar Amerikan Kız Koleji’nde yatılı olarak kaydedilmiş, orada “sister”lar gözetiminde iflah olmaz bir Amerikancı olarak yetiştirilmişti (Demek ki, bir cumhuriyet için olmazsa olmaz olan Öğretim Birliği ilkesini sadece İmam Hatip Okulları değil, bu Yabancı Okullar da ihlal ediyorlar).  Halide Edip, İstanbul’un işgali sırasında yurdun bir çok yerinde işgale karşı mitingler tertip edilmesinde önayak olmuştu.

Ancak işgalci güçler arasında bulunan Amerika’nın adını bu güçler arasında saymıyor, ona toz kondurmuyordu. Ona göre işgalciler, Fransızlar, İngilizler ve İtalyanlardı. Oysa Amerika da işgal güçlerine asker vermişti. İstanbul’da bağımsız karargahları bulunuyordu. Halide Edip, ABD işgalci güçlerinin komutanlarıyla dostane ilişkiler içindeydi. Zaman zaman bir araya geliyorlardı. Mitingleri bu koşullarda gerçekleştirmişti. Halide hanım aslında liberal bir illüzyona maruz kalmıştı. Bir Amerikalı liberal olarak düşünüyordu. İngilizce düşünüp, Türkçe konuşmaya çalışıyordu. Halide hanım profesyonel bir siyasetçi değildi. Kafası netleşmiş bir entelektüel de değildi. En önemlisi, bugünkü liberaller gibi “uşak” değildi.

Halide hanımda illüzyon olan, istisna olan bu yeni vak’alarda gerçeğin kendisidir, kuraldır. Halide hanım samimi bir şekilde doğruyu arıyordu. Bu şimdiki kaşarlar çoktan bulmuş oldukları “doğru”yu arsızca savunuyorlardı. Halide hanım cesurdu. İşbirlikçi değildi. Dönek olmamıştı. Şimdikiler  ödlek, dönek ve işbirlikçidir.

Bilindiği gibi, Halide Edip daha sonra Kurtuluş Savaşı’na da katılmış, yiğitçe mücadele etmiş, ama bu Amerikancı liberal illüzyonun etkisini kırmayı başaramamıştı. Çok geçmeden, zaten sürekli gerilim halinde bulunduğu kemalist liderlikle çatışmaya başlamıştı. Liberal kafa yapısıyla devrimi anlayamıyordu. Bütün bu dönemi boyunca Halide Edip’in  tutarlı entelektüel bir çizgisi olmuş, bundan taviz vermemiştir. Halide Edip şimdiki liberaller gibi satılmamış, satın alınmamıştı. İllüzyon da olsa, inandıklarını dürüstçe savunmuştu.